Osmanlı’da Eğlence, tüm dinî, etnik, sosyal statü çeşitliliği içinde
İstanbul toplumunun kültürel beslenme kanallarını, eğlence dünyasını
bize canlı biçimde sunuyor.
Özgü Çilli, bu değerli araştırmasında, dinî mensubiyetin şekillendirdiği
farklı yaşam gelenekleri ile eğlenceler arasındaki ilişkileri, kadınların
bu etkinlikler üzerinden sosyal hayata dahil olma imkân ve çabalarını,
modernleşme hareketinin eğlence hayatında yarattığı değişimleri,
yönetimin ve aydınların bu yeni süreçteki rol ve tutumlarını aktarıyor.
Osmanlı döneminde İstanbul’un eğlence hayatını ele alırken,
çalışmasının merkezine sosyal ve kültürel etkinlikler içindeki insanı
yerleştiriyor. Bir anlamda Karagöz’den ziyade, Karagöz üzerinden
Karagöz’e giden seyirciyi anlatıyor.
“İnsanların sadece kendi hemcinsleriyle sosyalleşebildiği Osmanlı
toplumunda eğlence dönemlerinde bahşedilen geçici özgürlüğü
içselleştirememiş bireylerin davranışlarının bir uçtan diğer uca
savrulabildiği görülür. Yüzyıllar boyunca geleneksel gösterilerde,
bastırılmış her türlü duygunun serbestçe dışavurumuna alışan ve bu
gösterileri seyirci olarak izlemeleri konusunda herhangi bir kısıtlamaya
maruz kalmayan bireyler, 19. yüzyılın modernleşmiş dünyasına özgü
yeni kültürel ortamlarda da önceleri eski alışkanlıklarını muhafaza
etmeye çalışmıştır. Ancak bu yeni hayatın adab-ı muaşeret kuralları
yavaş yavaş kendilerini dayatmış, eğlence esnasında her şeyin mubah
görülmesi olgusu, yerini belli bir görgüye bırakmıştır.”