Tanpınar'ın gazete ve dergilerdeki yazılarının derlenmesinden oluşan Yaşadığım Gibi 7 bölüm halinde düzenlenmiştir: 1. İnsan ve cemiyet, 2. İnsan ve ötesi, 3. Üç şehir (İstanbul, Bursa, Maraş), 4. Paris tesadüfleri, 5. Türk edebiyatı, 6. Musıkî, 7. Plâstik sanatlar. Bu yazıların çoğu deneme özelliği taşısa bile yine de Tanpınar'ın Türk kültürü, medeniyeti, edebiyatı, sanatlar, batı dünyası üzerindeki fikirleri bakımından önemli bilgiler ihtiva etmektedirler.

"Edebiyatın gücü de, zaafı da kullandığı malzemeden gelir. Edebiyat sanatının malzemesi sözdür, kelimelerdir. Yeryüzünde insanın var oluşundanberi söz de vardır. Hatta derin bir tefsire tâbi tutmadan bakarsak, İncil'in meşhur "iptida kelâm var idi" âyetine göre, sözün insandan da eski olduğunu görürüz. O hâlde, sözün varoluşundanberi diyelim, söz büyük değişikliklere uğramıştır. "Güzel sanatlardan hiçbirinin kullandığı malzeme, edebiyatın ifade vasıtası olan söz kadar değişiklik geçir-memiştir. Sözün, lengü

Rize Defteri 2

Evet öyledir, ilim her şeyi bilmez, tarih her şeyi hatırlamaz. Gelişigüzel şeyleri veya önümüze getirilenleri değil de bir şeyleri bilmek ve hatırlamak için bir iradenin, bir davanın ve iddianın, bir hayat tarzı arayışının kuvvetli bir unsur olarak devreye girmesi lazım.Neyi, ne kadar, nasıl bileceğimiz; neleri, niçin, ne ölçüde hatırlayacağımız, nihayet önceliklerimizin ne olacağı soruları da çok mühim. Ayrıca bu sorular ve cevaplar durağan, tektip değil; zamana, mekâna, kişilere, gelecek tasavvurlarına, m

Eflatun, hem dini mistiklerin hem de felsefenin, dolayısıyla bilimin fışkırdığı duyun başıdır. Hayatın bu iki yüce vechesi onun nazarında zıtlık halinde değildir. Tam tersine, Kutsal Bütünlük'ün (Kosmos) birbirini tamamlayan iki asli görünümüdürler. Bu iki görünümden birini kendisine esas alıp onu temelde kutsallıksışı düzlemde işleyerek sistemli yapıya kavuşturan Eflatun'un Akademiadaki seçkin öğrencisi Aristoteles'tir. Onun kendine esas aldığı görünüm felsefedir. Bunu, o hocasının tutumundan farklı bir t

Edebiyatımızın İçinden , Prof. Dr. Mehmet Kaplan´ın muhtelif tarihlerde dergilerde yayımlanmış yazılarından meydana gelmektedir. Mehmet Kaplan, Türk edebiyatını bir bütün olarak gören bu yazılarında açık ve samimi bir üslupla edebiyatımızın çeşitli meselelerine eğilmektedir. Yunus´tan günümüze kadar yetişmiş ve eser vermiş yazarlarımızın bazan şahsiyetleri, bazan üslupları, bazan da eserleri üzerinde tahlili bir gözle duran yazar, tesbitleri ve hükümleri ile edebiyat tarihimize ışık tutmaktadır. Kitabın kro

Kitapta Kutlu´nun tabiat tutkusu, Anadolu insanının tabiata bakışı ve hayat görüşü ile örtüşmektedir. En derinde ise fanilik meselesine değinen metafizik bir boyut vardır. Bu da bir uzun hikâyedir. Beyhude Ömrüm, dış yapısı itibarıyla Türkiye´deki göç olgusundan, köylerin boşalmasından, sosyal bir vakadan bahsediyor. Aslında o bir tutku hikâyesidir. Kahramanı kuş uçmaz - kervan geçmez - ot bitmez dağlar başında bir bahçe kurmak için çırpınır.

Bir sanat eseri (Burada daha çok roman ve hikâye kastediliyor) iki unsur ile başarılı olabilir: İnandırıcılık ve etkili olma. Hangi biçim, teknik, tarz, üslup ve dil kullanılmış olursa olsun; yukarıdaki iki esası gerçekleştiremiyorsa kalıcı olmaz. Bir üçüncü husus sanatçının bizi elimizden tutarak kendi dünyasına uçurmasıdır. Mukadder Gemici ilk hikâye kitabı ile söz konusu ettiğimiz hususlarda belli bir varlık göstermiştir. Okurların bunu takdir edeceğine inanıyoruz.

Ana Babanın Evlat Üzerindeki Hukuk ve Vezaifi ile sosyoloji, Peder Olmak Sanatı ile pedagoji, Hikmet-i Peder ile felsefeye yoğunlaşan Ahmet Mithat; Çocuk Melekat-ı Uzviye ve Ruhiyesi'yle de psikoloji ve fizyoloji gibi bilimler aracılığıyla insanı anlamaya çalışır ve âdeta toplum mühendisliğine bu kanallar aracılığıyla da soyunur. Ahmet Mithat bu kitabı "çocuk" denilen "mahlûku" tanıtmak için yazdığını söyler. Çocuk yetiştirmeyi bir savaşa benzetir ve bir askerin tanımadığı topraklarda savaşması ne kadar zo

Türkiye'nin Maarif Davası sözde modern eğitim sistemine kaynağını Kur'an'dan alan Anadolu insanının ruh yapısından beslenen Türk mektebi tezli bir eleştiridir. Millet bünyesinde inkılâplar mektepte başlar ve her milletin, kendine özel olan mektebi vardır. Millî mektep, zihniyet ve örfler ile, metodları ve müfredat ile, terbiye prensipleri ve psikolojik temeller ile, hattâ binasının yapı tarziyle kendini başka milletlerinkinden ayırır. Bizde vaktiyle medrese millî mektepti. Lâkin milletin ruhu ve içtimaî ink

Herakleitos'un her bir fragmanı farklı felsefi, filolojik bağlamlarda ve farklı dönemlerde, çok çeşitli biçimlerde açıklanıp, anlaşılıp yorumlanmaya çalışılıyor. Herakleitos'un gizemli, karanlık ve kapalı, bazen de gereğinden açık olan sözleri, onu anlamaya yönelik merakı arttırırken yeni düşünme tutamakları da sağlıyor. Bu bakımdan Herakleitos'un düşüncelerini anlamak için sadece onun fragmanlarının değil, aynı zamanda Herakleitos ile ilgili tanıklıkların ve taklitlerin de okuyucuyla buluşmasının yararlı o

Platon'un Kratylos'u, dahiyane, ancak bir o kadar da bilmecemsi bir diyalogdur. Metindeki etimolojik araştırmanın sıradüzeninden, açıklamaların arkasındaki niyetin ciddiyetine, Sokrates'in tartışmada hangi safı tuttuğundan, Platon'un kasten gizlenen gerçek fikirlerine, sırlarla dolu bir atmosfer Kratylos'un satırlarında bile isteye oluşturulmuş gibidir. Bu sır perdesini kaldırmaya çalışan okuyucu ya da çevirmen her seferinde yeniden dilin içine davet edildiğini fark etmekten kendisini alamaz. Kratylos belki

Günümüz Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden, usta hikâyeci Mustafa Kutlunun yeni kitabı Nur, okurlarıyla buluşmak üzere raflardaki yerini aldı. Bir hakikat yolculuğu olarak tanımlanabilecek olan hikâyede, Genç bir mimar olan Nurun iç sıkıntılarına çare bulmak için çaldığı kapılar ve yol üstünde tanıştığı insanlar anlatılıyor. Ana karakterin etrafında şekillenen resimde yerlerini alan her bir kişiyi, Mustafa Kutlu bir ressam edasıyla tek tek gözümüzün önünde canlandırıyor: Genç ve heyecanlı bir mimar

Tanzimat'la bitlikte, Batı medeniyeti dairesine dâhil olmaya resmen karar vermiş olan Osmanlı Devleti'nin Batı'yla ilişkileri artmaya başlamış ve Avrupa'ya gidiş gelişler sıklaşmıştır. Ahmet Mithat Efendi de bu bağlamda, Batı kültürünü ve gerçek Batılı yaşama tarzını tanıtma amacıyla bu kitabı kaleme almıştır. Avrupa'ya gidecek bir kimse için, yol boyunca ortaya çıkması muhtemel güçlüklerden, orada kalacağı otellere; nerede nasıl yemek yenebileceğinden, garsonlara verilecek bahşişlere; ev ziyaretlerine nası

Edebiyat ve eğitim fakültelerinin "Eski Türk Edebiyatı Tarihi" derslerinde okutulmak üzere ilk olarak 2004 yılında yayımlanan ve kısa zamanda sahasının vazgeçilmez kitaplarından biri haline gelen Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi, her yeni baskıda özellikle son yıllarda üniversitelerde hazırlanıp henüz yayımlanmamış yüksek lisans ve doktora tezleri dahil ederek en güncel bibliyografyayı okuyucuya aktarıldığı bir eserdir.Ancak eserin her defasında zenginleşerek artan bu ilavelerle bir süre sonra

Manfred Jahn'ın anlatı teorisiyle ilgili karmaşık konuları bile son derece açık bir dille izah ettiği bu çalışma, anlatıbilime ve anlatı teorisine ilgi duyan bütün öğrenciler ve araştırmacılar için faydalı bir giriş kitabı niteliği taşımaktadır. Bugün dünyadaki birçok üniversitenin muhtelif bölümlerine "anlatıbilim" dersleri konmaya başlamıştır. Elinizdeki eserin, ülkemizde henüz gereken önemin verilmediği bu alanda büyük bir ihtiyacı karşılayacağına inanıyoruz.

Aydaki Kadın Ahmet Hamdi Tanpınarın dörtte üçü bitmiş son romanın, dağınık müsveddelerinden merhum Güler Güven tarafından inşa edilmiş şeklidir. Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tanpınarın hayatta iken kitap olarak çıkabilmiş iki romanıdır. Tefrika olarak basılan Sahnenin Dışındakiler ile tefrikası yarım kalan Mahur Besteyi de okuyucular yıllar sonra okudular. İlk romanı Mahur Beste de yarımdı, son romanı da yarım kalmıştı. Tanpınar yıllarca üzerinde çalıştığı eserim diyeceği bu romanın peşindeydi: R

Gayesine ulaşabilen gerçek ve tam irade, fertten başlayan, aile ile devleti yani otoriteyi isteyen, millet ve insanlık basamaklarından da geçerek Allaha ulaştıran iradedir. Biz damarlarımızdan sızan iradeyi, kendi eserimiz zannetmekle yanılıyoruz. Hakikatte irade birdir. O, istek halinde âleme yaygın kudretin bizdeki adıdır. Aslında kendi kendini isteme halindeki varlığın adı olan bu evrensel iradeye biz sadece iştirak halinde yaşıyoruz. İslâm dünyasının küllî irade, cüzî irade ayırımı sunîdir. Benliğimizde

Copernicus'un teorisini kendisinden öğrenmek için yanında bulunan genç matematikçi Georg Joachim Rheticus, Copernicus'un Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine başlıklı eserinin özeti mahiyetinde olan Narratio Prima - İlk Bildirim başlıklı bir çalışma kaleme almıştır. Çalışma, Copernicusçu teoriler doğrultusunda eğitim veren astronomi bölümlerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. Elinizdeki kitap, Narratio Prima'nın Türkçe tercümesini içermekle birlikte, çalışmanın baş kısmında, eserin Latince orijinal metnin

Bütün bir Tanzimat ve Servet-i Fünun devirlerini ve hatta Meşrutiyet devrinin de ilk yıllarını eserleriyle dolduran Ahmet Mithat Efendinin birden çok sıfatı vardır: Gazeteci, hikâye ve roman yazarı, tarihçi, ilahiyatçı, felsefeci... O, bütün bu alanlarda ciltler dolusu eseri bulunan, edebiyattan coğrafyaya, müzikten dinler tarihine hemen her konuda kalem oynatmış ve okuyucularını her alandan haberdar etmek isteyen bir gazeteci, bir ansiklopedisttir. Ben Neyim? Osmanlıya materyalizmin girişinden çok önce, B