Örümcek, at, köpek. Aslan, fare. Kanatlı at. Sirenler. Hayaletler... Gerçek hayvanlar, düşsel yaratıkların toplandığı bu resimli ansiklopedi, Spinoza'nın büyük temalarını ortaya koyarken sözcükler kadar imgelerden, bilgi kadar mizaktan da yararlanıyor. Spinoza, geometrik yönteme dayalı kanıtlamalarını hayvan ve melez yaratık imgeleriyle desteklemekten hiç çekinmez. Üstelik bu imgeler, insanın arzuları ve eylemlerini geometrik çizgiler, düzlemler ve cisimleri inceler gibi incelemenin içerdiği mizahı daha da

Deleuze, dostu Michel Foucault'nun ölümünden sadece bir yıl sonra Vincennes Üniversitesi'nde verdiği derslerde onun düşüncesinin sistematik bir yeniden değerlendirmesine girişti. Deleuze'ün Foucault'nun düşüncesini başından sonuna kadar bilgi, iktidar ve arzu olmak üzere üç eksenli bir düşünce olarak okumayı önerdiği bu dersler, 1985 yılının Ekim ayında başlayıp 1986 yılının Mayıs ayına kadar sürdü. Deleuze'ün önerisinden yola çıkarak Bilgi başlığını verdiğimiz bu ilk sekiz ders, Foucault'da bilginin iki k

Duygu, etkileme ve etkilenme gücüdür. Dünyaya açıklığın bir ifadesi olan bu basit tanım, bir dünya soruya açılıyor. Etkilemek ve etkilenmek karşılaşmada olmaktır, karşılaşmada olmak ise maceraya çoktan atılmış olmak. Duygu, bir öznenin içselliğinde kapalı kalan bir hissediş olmak bir yana, dünyanın olaylarına dolaysız bir katılımı içerir. Duygu deneyimin yeğinlikleriyle ilgilidir. Peki ya politika? Politika, karşılaşma maceralarından başka ne olabilir? Karşılaşmalar, ilişki maceraları değilse nedir? İşte bu

Bir olay tam olarak bir farklılığı kurar ve ikamet ettiğimiz dünyada birdenbire belirerek dünyanın egemen güçleri açısından olanaksız gibi görünen şeylerin yolunu döşer; mevcut duruma karşın bir yenilik olanağını açığa çıkarır... Olay ve fark, siyasi mücadelelerde yeniliğin yaratıcı gücüdür. Aralarındaki tüm farklılıklara rağmen, Michel Foucault, Antonio Negri & Michael Hardt, Alain Badiou, Jacques Rancière, Jacques Derrida ve Jean-Luc Nancy'nin düşünceleri, değerini özgürleşmeden alan bir siyaset

Buharin Felsefi Arabesk'i Moskova'daki Lubyanka hapishanesinin karanlığında yazdı. Ailesinin de öldürüleceği tehdidi karşısında, ihanet suçunu kabul etmek zorunda kaldıktan sonra idamını beklerken sayfalarca yazdı. Buharin'in Kasım 1937'de, Ekim Devrimi'nin 20. yıldönümünde tamamladığı bu metne, Kremlin'deki bir mahzende ancak yarım yüzyıl sonra ulaşılabildi. Hapishane yazıları arasında Buharin en çok Felsefi Arabesk'i önemsiyordu. Ona göre, öncekilerle karşılaştırıldığında, başından sonuna diyalektik olan

Videofelsefe, Maurizio Lazzarato'nun çağdaş kapitalizmde öznellik üretiminin koşulları üzerine halen sürdürdüğü çalışmalarıyla birlikte okunması gereken bir temel metin niteliği taşır. Çünkü videofelsefe, yalnızca videonun bir felsefesi değil, video ve dijital teknolojilerin ördüğü günümüz dünyası için bir zaman ontolojisidir de. Esas öğesi görüntü değil zaman olan video, varlığı gerçek ve imaj olarak ikiye bölen bütün bir temsil kuramını sekteye uğratır. Video sayesinde, imaj artık zamanın bir temsili yeri

Deleuze ve Guattari, arzunun felsefenin uzun tarihi boyunca, ama en çok da psikanalizle birlikte bir eksiklik olarak kavranışında, ona yönelen bir hıncı, zorbalığı ve bürokrasiyi gördüler. Yaşama düşman olan bu nihilizm kuvvetlerine karşı, onlar arzuya öznesi ve nesnesi olmayan bir üretim fikrini dahil ettiler ve arzuyu bizzat yaşamın kendini olumlama kuvveti olarak yeniden değerlendirdiler. Arzu ister bastırılmak isterse özgürleştirilmek üzere sonradan toplumsal bir boyut kazanmaz, aynı sebeple etik ve pol

Mitler ve mitsel figürler ne anlatır bize? Geriye, başlangıca, kökene gittiğimizde neyle karşılaşırız? Belki de ataerkil düzenin evrensel küstahlığının altında yatan ilk cinayet, ana katlidir karşımıza çıkan. İşte Cavarero bu kitapta tam da mitlerden ve mitsel figürlerden etkilenişimizin ufkunu, hem romantik bir nostaljiden hem de eril sembolik düzenin tek anlamlılığından koparıp, bambaşka bir mecraya, dişil sembolik düzenin çok anlamlılığına açıyor. Dişil figürleri bağlamlarından söküp çalıyor. Böylece ger

Hegel düşüncesinin olanaklı olmadığı yerde hâlâ felsefe yapılabilir mi? Hegelci olmayan bir felsefe varlığını sürdürebilir mi? Hegel'e dönüş, Fransızların kendi geçmişlerinden kopmak için girdikleri yollardan biri midir? Hegel'in Fransa'da alımlanma hikâyesinin ana istikametini oluşturan bu sorular, Hegel isminin Fransız entelektüel hayatının farklı köşelerinde değişik tonlarda yankılandığını göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Fransızların Hegel okuması, ne kadar karmaşık olursa olsun, neticede Kartez

Feminist felsefe nedir? Alison Stone, işte bu basit gibi görünen soruyla başlayıp engin bir ufka açılıyor. Feminist felsefeyi özgün sorularının yanı sıra felsefenin diğer alanlarıyla ortak soruları üzerinden inceliyor. Felsefi tartışmalar açısından adeta bir kılavuz netliğinde ve sadeliğinde olan incelemesi, feminist politikayla ilgilenen herkesin kafasında az ya da çok bulunan o kilitli kapıların anahtarlarını da sunuyor. Stone, yalın diliyle bizi yedi alanda düşünmeye itiyor: Cinsiyet, toplumsal cinsiyet,

Direnmek, yaşama mahsustur. Ne kadar çok karşıt kuvvet, yaşamı çıplak bırakmaya çalışırsa çalışsın, iktidarlar yaşamı ne kadar şiddetle teslim almaya kalkarsa kalksın, yaşam direnme gücünü asla yitirmez. Üstelik direnerek var olmakla da kalmaz bir beden. Karşısına çıkan kuvvetlerin karşıtlığı ne kadar büyükse, o kadar büyük bir kuvvetle direnir. Var olmak ve eylemek için, daha da büyük bir gücü devreye sokar. Bu yüzden Machiavelli ve Spinoza için, gücün olduğu her yerde direniş vardır demek bile yetmez. Çün

Edebiyat değişim için bir oluş gücü sunabilir mi? Dünyayı temsil etmeye çalışmak yerine, bizzat yaşamı genişleten sınırlarla başka dünyalar yaratabilir mi? O halde edebi bir ürün, bir temsilin sergilendiği bir sahne değil, bilakis bir üretim süreci olarak ele alınabilir mi? Yaşamdaki farklılaşma güçlerinin olumlanması olan yaratıcılığa, bu mükemmel anlamı yeniden verilebilir mi? Bu sorular, hiç şüphesiz edebiyatın sorunsallaştırılma biçimindeki bir yenilikten kaynaklanır. Postyapısalcı edebiyat kuramı, artı

Fransa'da Heidegger felsefesinin alımlanışı, I. Dünya Savaşı'nın gölgesinde yetişen ve daha sonra geleneksel Fransız felsefesine yüz çevirerek, yabancı entelektüeller aracılığıyla Almanya'dan ithal edilen felsefi düşüncenin yeni ve farklı yapısına yönelen bir neslin -bir grup entelektüelin (Raymond Aron, Jean-Paul Sartre, Maurice Merleau-Ponty, Jean Beaufret vd.)- hikâyesidir. 1933 nesli olarak adlandırılan bu genç Fransız entelektüellerin yanı sıra 1950'lerden sonra Heidegger'i ilginç bir şekilde farklı sa

Deleuzeün her durumda yenilikçiliğiyle ayırt edilen felsefe tarihi, sinema, resim, edebiyat ve politika üzerine eserleri hakkında yapılan incelemelerin sayısının giderek artmakta olduğu kuşkusuz. Yine de, Deleuze'ün kavramsal yaratımlarının dayandığı çok çeşitli kaynakların, bir şekilde karanlıkta kaldığı ve henüz keşfedilmeyi beklediğini de teslim etmek gerekiyor. Elinizdeki kitap, öncelikle Deleuzeün mirasının bu zengin kuramsal arka planını gündeme taşıyor. Kitabın önde gelen Deleuze yorumcuları tarafınd

Deleuze ve Guattari üzerine yapılmış pek çok inceleme arasında bu kitap, bu iki düşünüre yaklaşımında tam da onların geliştirmeye çalıştığı düşünme tarzını benimsemesiyle ayırt edilir. Bu yüzden mesele asla Deleuze ve Guattari'nin düşüncelerinin oluşumunun ya da evriminin bir anlatısını sunmak değildir. Aksine kitap, bağlantılı kuvvetler çokluğunun kesintisiz bir oluşu olarak tasarlanmıştır. Bu, bizzat eserlerin, sorunsalların, figürlerin fail olduğu göçebe bir yolculuktur. Öyle ki bu yolculukta, Deleuze ve

Niçin Nietzsche ısrarla bize maskeler halinde geri dönüyor kendisini fütursuzca çoğaltan bu seyyar figürün çağdaş uğrağımızdaki işlevi nedir Güncel felsefenin temel ilgilerinden bazılarını belirleyen bu soru kendi tarihini ciddi bir referans noktası ve tehlike kaynağı olarak gören felsefenin kendi üzerine katlanma serüveninin doğal bir sonucu olarak da görebileceğimiz çağdaş yeniden okuma stratejilerinin odağındaki Nietzscheyi sorunlaştırmaya yöneliktir. Sorunun yanıtı da iki savaş arası yıllarda daha çok e

Doğrudan Adorno hakkında yazılan bir kitap değilse de bu, Adorno ve onun özelinde Eleştirel Kuram'ı yeniden ve bir başka bağlamda güncelliyor. Adorno'nun nefret ettiği ve 1968 sonrasından başlayarak onu akademik bir bibloya dönüştürmüş kültür sanayinin Adornosunu değil; ya da Amerikan üniversitelerinin yazınsal bir egzersize dönüştürdüğü Adornoyu da değil; tam burada ve şimdi, küresel kapitalizm hapishanesine karşı gezegenin her tarafında yükselen hayır! çığlıkları arasında yankılanan bir Adorno'yu güncelle

Modern politik teorinin güncel krizi, politik tahayyülümüzde köklü bir değişiklik arayışını da beraberinde getirdi. Bu arayışa bir yanıt olarak Virno, klasik politik felsefenin Hobbesçu halk kavramına karşıt olarak, Spinoza'nın çokluk kavramına dikkat çeker. Çoklukta, temsili olmayan ve devletsiz bir toplumsal-politik varoluş tarzının olanaklarını bulur. Klasik politik teorinin temsil, halk, devlet ve egemenlik gibi kurucu öğelerinin hepsi de Bir ve Çok'un ilişkisinin belli bir kavranışına dayanır. Her duru

Pierre Macherey'in Hegel ve/veya Spinoza'sı 1979 yılında Fransa'da yayımlandığında, izleri özellikle Alain Badiou, Antonio Negri ve Gilles Deleuze'ün eserlerinde takip edilebilen büyük bir etki uyandırır. Macherey, iki karakteristik filozofun yakınlığını aralarındaki uzlaşmaz gerilime dayandıran bir soruşturmaya girişir. Ona göre, Spinoza'nın her Hegelci okurunun, keza Hegel'in her Spinozacı okurunun hissettiği tuhaf yakınlık duygusunu açıklamanın başka bir yolu yoktur. İki filozofu birbirinin içinde okumay

Michael Hardt, Gilles Deleuze: Felsefede Bir Çıraklık'ta Deleuze'ün ilk eserlerini güçlü bir gelişim çizgisini ayırt edebilmek üzere baştan sona gezer: Bergson, Nietzsche, Spinoza. Hardt'ın araştırması, felsefe tarihi içindeki herhangi bir egzersiz değildir. O daha ziyade felsefenin bugün karşı karşıya olduğumuz sorunlar karşısında, Hegelci temelden özgürleşmiş, nasıl güçlü ve radikal alternatifler içerdiğini göstermeye yönelir. Hardt, önce Deleuze'ün Bergson'un ontoloji ve belirlenim eleştirisi üzerine inc