Enis Batur'un "özel ansiklopedi"si artık Sel Yayıncılık'ta. 90'lı yıllarda peşpeşe yayımladığı "Kediler Krallara Bakabilir", "Gönderen: Enis Batur" ve "Kırkpare"nin ardından gelen bu yeni kitapta, yazar, "soru"ları kuşatıyor. Karşısına koyduğu soruları genellikle tartıyor Batur, onlara kesin yanıtlar aramaya kalkışmıyor: Bir buluşlar zincirinden çok bir kayboluşlar zinciri ile okurun önünden kayıyor. Sorulara gelince, onlardan birkaçı, kitabın güzergahını göstermeye yetiyor: Godot yoksa güzel bir kadın mıyd

Enis Batur, "özel ansiklopedi"sinin ilk ürünlerini gazete ve dergilerde yayımlamaya 1984´te başladı; o dönemde kullandığı genel üst-başlık, "İnsanlar, Sokaklar ve Şeyler", bir bakıma tasarısının, girişiminin ana odaklarını gösteren bir anahtar olma niteliği taşıyordu. Kitaptan kitaba hem genişleyen, hem de netleşen bu haritada mekanlara ve eşyaya dikkat kesilmeyi sürdüren yazar, insanı, yarattığı adanın nüfus sayımında farklı özellikleriyle kuşatmaya yöneldi. Özel Ansiklopedi´nin bu yeni cildi, Enis Batur´u

Çehov'un ünlü sözü "vaktim olsaydı daha kısa yazardım" kitabın çıkış noktası. Bu Kalem Un(ufak)'ın her cümlesiyle Enis Batur okurun önüne bir ekran açıyor : Birinden değilse öbüründen yola çıkarak herkes bir kitap yazabilir.

Herkes bir kitabın mümini, ben "Dünya bir kitaba varmak için" şiarının müminlerinden oldum, kaldım. Bütün yazdıklarım, gün gelecek, tek bir kitabın içine sığacak, oturacak. Orada yazabildiklerimle yazamadıklarım aynı çatının altında buluşacak: Yazı'nın birazı ondansa, birazı bundandır. Yazamadıklarımı başkaları yazacak.

Enis Batur, kendi alanlarında uzman 7 arkadaşına Ömer Hayyam'ın gizemli bir rübâisi aracılığıyla soruyor: Türkiye'nin, Dünya'nın hali ortadayken, 2016 yılının herhangi bir ayında, biri(leri)nin bir rübâi üzerinde odaklanması eşittir 1453 Mayısı'nda meleklerin cinsiyeti üzre tartışmak mıdır? Bu sorudan yola çıkan Batur ve arkadaşları, dünyanın zor zamanlarında entelektüelin ve genel olarak kültürün işlevine, şiir, müzik, resim gibi sanat dalları arasındaki etkileşime, spesifik olarak şiirde ses-anlam ilişki

Bu Kalem Bukalemun 30 yaşında! Edebiyatı tehdit eden en büyük tehlikelerden birinin "ciddiyettenölmek" olduğuna inanan bir yazarın şakrak, deneysel, yer yer hırt çıkmalarındanoluşan kitap zaman içinde tiryakilerini ve takipçilerini yarattı, kimileriningözünde bir tür kilometre taşı niteliği taşıdı. Bu 5. basım, "Meşkler" ile 'fevkalâde' genişletildi. Bu Kalem Bukalemun, yazarına göre, Patafizik Koleji'nden Oulipo'ya uzanan bir damarın meşru çocuğu.

Başkalaşımlar'ın bu üçüncü cildi, ilk iki toplamdan farklı olarak, deyim yerindeyse daha izlenceli bir görünüm taşıyor. Yapılar (kule, saray, otel), açık toplu mekanlar (sirk, istasyon, kütüphane), kapalı olanları (bimarhane, kamp, hapisane), kitabın topografi ağırlıklı seyrinin odak noktaları. Bir de, ama, tümünü kateden bir yol düşüncesinin belirleyici olduğu söylenebilir: Yeryüzüyle gökyüzü arası, bazan dikey ya da yatay, bazan da eğrilerin hükmettiği bir güzergah arayışı. Başkalaşımlar 21-30, Enis Batu

İki Deniz Arası Siyah Topraklar, Paris ecekent, Cinlerin İstanbulu, Amerika Büyük Bir Şaka..., Siyah Sert Berlin gibi yolculuk kitapları geniş ilgi uyandıran Enis Batur, bu kez kuytu bir coğrafyada, folkloru ve yerel söylenceleriyle haritada özel bir nokta oluşturan Bretagne'da geçirdiği günleri anlatıyor. Bulutlardan Yontma Kayalar, yazarın metnine eşlik eden fotoğraflarıyla daha bir boyut kazanıyor.

"Kendi zemininde bir külliye inşaatına girişen, ana yapılarla olmazsa olmaz ara yapılar arası mekik dokuyarak yolcu yolunda ilerleyen kişi ördüğü, öreceği duvarların bakışlarını her seferinde tartmak zorunda olduğunu baştan bilmelidir; hele tanıdığı tek kudret Helios ise: Işığın gün boyu, evet gece boyu hareket düzeni onun kimi duvarları kör, hangilerini pencereli, hangi penceresini nasıl tasarlayacağını belirler: Bunlar, aslında, yalnızca nereden nereye bakılacağıyla sınırlı bir kaygıdan kaynaklanan seçiml

Onca düş tek bir yatağa sığamazdı. Hayatım, sayısını unuttum, odalara saçıldı. Dönüp toparlamaya çalışsam, gövdem sonsuz bir çarşafın kıvrımlarına dağılmış, gecelerim hep kısa kalmış. Zaman ağır adımlarla geçip gitmiş içimden, o kadar ki: Kafamın dibinde bir delik, yaşadığım her coşku, her bozgun, doğru firarlarla hepten yanlış üstüne gitmeler, bende ne varsa sanki oradan boşluğa gerisin geri boşalmış yarıdan çoğu silinmiş bir replika, karşımdaki aynada deliksiz uyku

Başkalaşımlar 11-20, yazılışları açısından yer yer ilk ciltteki metinlerle kesişen, gene de ezici çoğunluğu 1990-2000 arasında yazılmış denemelerden derlenen bir desteyi okura sunuyor. Daha önce ele aldığı bazı izlekleri genişletiyor burada Enis Batur; bazı yeni izleklerle ana gövdeyi açıyor: ?Yazar-Oyun" ilişkisi, ?Başyapıt" ya da ?Tahrip" gibi konular; ?Yürümek", ?Makaslamak", ?Saklamak" gibi fiiller tepelere ve kuytulara götürüyor yazarı. ?Perec Kullanım Kılavuzu" bir romanın ötesine uzanan düzorantılı

Birdenbire başlıyor: Yağmur, yağmur sonrası, yağmur sonrası kokusu. Gölgemizi sürdürüyoruz geceboyu; başımızı kaldırsak o unutulmaz gök, umulmaz, ölümlü toprak eğsek başımızı, kanayan göğsünden. Uzaktan yangın sandığımız bir serinlik vuruyor topal bir çocuğa olanca yanlışlığı ile bakan yüzümüze: Toplanıyoruz bir anda, aynaları gizlemeye gözlerimizin kuytu irisinde, toplanıyoruz ve birdenbire başlıyor: Sessizlik, ışık, ve havalanıyor çözümlenmez kuşu içimizin.

"Kişi kendisinden ayrılmayı, çekilip alınmayı isteyeceği eşiği aşmayagörsün, sığınacağı burç kalmaz hayatında. Aklımı ve ruhumu başkalarına teslim edecek raddeye dayanmak korkularımın başında gelir; elverişli, kırılgan bir bünyem olduğunu düşündüğümden değil, zaman zaman eşiğe yaklaşma olasılığını besleyen iç kalkışımlarım yüzünden, dengeyi yitirmek, sallanışımı denetleyememek kaygısı benliğimi kaplar, her korkak gibi başımı sokacak yer ararım. Yazı benim sığınağım cümlesini benimsemeyecek, abartılı bulacak

Enis Batur, Gülmekten Ölmek ile yeni bir deneme kuşağının ilk adımını atıyor: Çekmeceler Kitabı. Özel Ansiklopedi ile Başkalaşımlar dizisinin arasında, iki çizgiye eşit mesafede, merak böceği seçtiği odaklara büyüteçle yaklaşıyor: Beckett ile Dağlarca, Kayık ve Sinek, Rimbaud'nun sedyesiyle yağmur sesleri, Bilge Karasu'nun Ankarası ile Orson Welles'in Kafkası yanyana, ortak bir ekseni katediyorlar. Merkezde: Güldürenler mi deli, öldürenler mi ? Edebiyat, Sanat, Felsefe: Sarmaşdolaş

"Başkalaşımlar" dizisi, Enis Batur'un, kendi deyişiyle, "yaratıcılık sorunları üzerine yatay, dikey ve sarmal ilişkileri sorguladığı denemeler"den oluşuyor. Kırkı aşkın yıl önce "Ayna" ile başlattığı bu serüvenin ürünlerini yazar onluk desteler halinde bütünleştiriyor. Paul Valéry'nin deyişiyle "pahalıya mal olan" biçimini ararken "Deneme"nin çatısıyla yetinmiyor, Yazı'yla oluşturmak istediği akıya daha kıvrak bir yatak arıyor. Başkalaşımlar I-X, 1975-1992 arası yazılmış metinleri bir araya getiriyor. Yaz

Enis Batur, Türkiye'de zenginliğin ölçütünü sanatla değiştiren Portakal ailesini Raffi Portakal'a soruyor. Yol haritasını Enis Batur'un çıkarttığı uzun soluklu bir söyleşinin ürünü olan Raffi Portakal - Portakal'ın Yüzyılı'nda Enis Batur ve Raffi Portakal, İstanbul'un sanat ve kültür ortamına odaklanan, antikalar, Osmanlı eserleri ve büyük ustaların tabloları arasında dolaşan koleksiyonerler, meraklılar, zanaatkarlar ve esnaflardan söz açıyor. Osmanlı'nın son döneminden günümüz Türkiyesine uzanan bir yolda

Cinlerin İstanbulu Paris, New-York, Berlin ve Bordeaux'dan sonra İstanbul'un uçlarına, ortasına ve arkasına doğru bir seyahat... ?İstanbul beni dağladı, delik deşik etti, tek memesinden emzirdi, zehrini şırıngaladı içime, beni büktü, kırdı, canlı canlı yaktı, pıhtılaştırdı, uçurdu, itti, geri çekti ? yarım yüzyıl boyunca içinden geçerken içsesi kıldı. Kuşluk vakti, öğlen, gecenin dibi, dinledim onu, nefesi nefesime karıştı, emdim ve kustum onu. Damarları gövdemde yolalmayı sürdürdü. Düşümde düşlerini gördüm

İnsan, tek başına ıssız bir adaya düşerse, ilk işi canını kurtarmanın yolunu aramaktır; okumayı yazmayı aklından geçiremez. Kör cahil değilse, hemen Robinson Crusoe'yu düşünecek, onun neler yapmış olduğunu anımsamaya çalışacaktır. Kitapları nasıl okuduğunuzu, ne kadarını sindirdiğinizi kavramanın bundan amansız yolu aslında yoktur! Bir dolu canalıcı ayrıntıyı üstünkörü okuduğunuz için anımsayamadığınızı şimdi "mış gibi yaparak" anlayabilirsiniz. Dahası, "ateş yakmak" Jack London'ın bir kitabının başlığı olm

Sizin için tuttum beş gül getirdim Sevgili, durup dururken beş kırmızı gül getirdim, kan. Beş beyaz gül süt, beş sarı gül altın yaprak, tuttum beş pembe gül getirdim Sevgili, tan. Başka bir el koparmış onları, benim elim bunca korkak: Bir dikmeyi bilirim, bir de dokunmayı: Tepeden tırnağa teniniz yangın beldem, sizin için beş siyah gül parmaklarım, kömür. Toprak, temas, sahi bir de ak kâğıt, seçtiğim kelimelerin arasında nedense mağrur, ilerlerim karda bıraktığım izler birer ağıt, ayırdım dikenleri: Sizin

Benim geceyi söndüren Sonsuz parmaklı büyücü, Bulutların arasından şehre Güneşi dağıtan benim. Sabahın mor kıvılcımı, Piyanodaki son at, Dalga ve dalgakıran benim. Mektup benim, zarf ben, Benim yelkene dolan hava, Yelken, yelkende parçalanan Martı ve hallaç benim. Benim bu ayna, bu sûret - Bu yüz: Benim.