Edebiyatta bir eleştirinin nasıl olması gerektiğine dair genel ölçüler düşünüldüğünde "Bizde eleştiri var mı?" ya da "Bizde eleştirmen var mı?" sorularının büyük ölçülerde aşıldığı görülecektir. Tam da bu noktada Gürsel Aytaç bir adım daha öteye geçerek mevcut eleştiri literatürünü gözden geçirmekte ve bu çalışmasında yaptığı gibi "eleştirinin eleştirisi"ne girişmektedir. Türk edebiyatında eleştiri üzerine düşünceleriyle ilk akla gelen A. H. Tanpınar, Mehmet Kaplan, Nurullah Ataç, Fethi Naci, Hüseyin Cöntür

Yaşam süreçleri yaptığımız felsefe ölçüsünde anlam kazanır, bu süreci basitleştirmek veya onu çıkabileceği en yüksek noktadan kavrayabilmek tamamen vermiş olduğumuz karara bağlıdır. Felsefeyi tercih etmekle sahte görüntülerin egemenliğini bir nebze olsun sekteye uğratmış oluruz. Yüzeyde sürüp giden bütün telaşların ötesinde sadece varlıkların özü bilinmeye ve tanınmaya değerdir. Sıradan bir yaşam için varlıkların özüne inmek gerekli olmayabilir ama varlıkların özü için de sıradan bir yaşam yaşanmaya değer d

Gaius Iulius Caesar ?nam-ı diğer Jül Sezar? Antik Roma Cumhuriyeti'nin en önemli ve ünlü simalarından birisidir; hem yaşadığı döneme, hem de daha sonraki dönemlere tam anlamıyla damgasını vurmuş bir şahsiyettir. MÖ 58 yılında, bugün Fransa topraklarının büyük bir kısmını oluşturan Galya'ya resmî devlet görevlisi olarak atanan Caesar'ın, başkomutan olarak bölgeyi tamamen fethettiği MÖ 51 yılına kadarki bütün icraatları ve anıları, oldukça özgün ve ilginç bir üslupla bizzat kendisi tarafından kapsamlı bir şe

Abdullah Üstün Paradigmalar ve Şahitlikler: Getica'da ?Rex/Kral' ve ?Regnum/Krallık' Kavramları Üzerine Özhan Kapıcı Tsargrad'ın Düşüşü, Moskova'nın Yükselişi Uğur Altuğ XV. Yüzyılda Balkanlarda Osmanlı Kaleleri ve Geçirdikleri Yapısal Değişimler Güner Doğan Osmanlı-Venedik Sınırında Son Savaş ve Pasarofça Antlaşması Müzakereleri (1701-1718) Emre Saral Türkiye-Macaristan Dostluk Antlaşması (18 Aralık 1923) Sadık Müfit Bilge 15.-18. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nde Bağcılık Namık Sinan Turan II. Abd

İskoç Aydınlanması'nın mimarlarından Francis Hutcheson, geliştirdiği ahlâk teorisiyle David Hume, Adam Smith, Immanuel Kant ve pek çok diğer ünlü filozofa esin kaynağı olan bir düşünürdür. Hutcheson'ın "ahlak duyusu" olarak nitelendirdiği şey ise kendisinin de ifade ettiği üzere "doğal vicdan"dır ve bu insanla birlikte varolmuştur. Ancak vicdanın, "ahlâk duyusu" adıyla, teolojik ve rasyonalist kavrayışlardan arındırılmış ahlâki perspektifte modern, seküler ve empirik bir kavram olarak ortaya çıkışı ve geliş

Bu çalışma Batılı bir toplumun dış görünümüne sahip, Batıya ait uygulamalı bilimlerden yararlanmayı tartışmasız bir şekilde başarmış, yüzlerce yılda gerçekleştirilebilecek bir başarıya inanılmaz bir çaba harcayarak otuz yılda imza atmakla birlikte aslında Avrupa'nın MÖ ait yüzyıllardaki görünümüne sahip olmayı sürdüren şaşırtıcı bir Doğu toplumunun görüntüsünü sunuyor. Oysa kökenler ve nedenler konusundaki çalışmalar bu tuhaf ve psikolojik açıdan bizden çok uzaklarda bulunan dünyanın sunduğu manzaradan aldı

"Kişinin kendisini yaratması hayattaki en büyük amaçtır." Nietzsche, bunun tam da kendisinin yapmakta olduğu şey olduğunu söyleyerek bu amacı başarmanın, gene kendisinin getirdiği en büyük yenilik olduğunu belirtir. Nietzsche, her dünya görüşünün tikel bir hayat biçimini mümkün kılıp desteklediğine ve bu nedenle özel çıkarları ve değerleri önvarsaydığına ve sergilediğine inanmasından ötürü görüşlerimizi, pratiklerimizi ve hayat tarzlarımızı "yorum" olarak adlandırır, böylece o, dünyayı genellikle, çeşitli

Tocqueville başyapıtı Amerika'da Demokrasi'nin ikinci cildinde eşsiz saptamalarına ve öngörülerine devam ediyor. Demokratik düşüncenin ve sistemin kendine özgü duygu, düşünce, eğilim ve alış-kanlıklar yarattığını söylüyor. Tocqueville Amerika'yı Amerika yapan süreçleri, oluşumları, modern dünyanın daha sonraları Gösteri, Tüketim vb. toplumları diye tanımladığı burjuva-kapitalist düzenin bu ilk prototipini tam bir yetkinlikle anlatmıştır. Birey, toplum, aile ve toplumsal hayat gibi olguların nasıl bir dönüşü

Açıl susam, açıl! İşte kralların hazinelerini açan ve kraliçelerin bahçelerine götüren sihirli formül! Proust ve daha pek çok yazarın hayran olduğu John Ruskin'in düşüncesinde ve onun ince ve zarif üslubuyla: Susam ve Zambaklar... Ne okumalı, nasıl okumalı ve neden okumalı? Hayatta şu veya bu mevkiyi sağlayacak ve insanlara sadece bilmediklerini öğreten bir eğitimle kendisini bir yığından farksız hale getiren bir ulus devam edemez. Zamanın ihtiyaçlarına uygun öğretimin yanında iyi düzenlenmiş ve yönetilmiş

Gregor Samsa bir böcek miydi? Bir sabah uyandığımızda devasa bir böcek olarak kendimizi görmemizin gerçek nedeni neydi? Ya da küçücük, zavallı bir mahlûkat gibi evle iş arasında mekik dokuyan, yozlaşmış ilişkileriyle kendine esir olmuş modern insanın en gerçekçi tasviri miydi bu? İç dünyamızda yaşam karşısında itiraf edemediğimiz böcekçil tepkilerle neden yüz yıldır Kafka'nın bu trajik figürüne kayıtsız kalamıyoruz? Bu tekdüze dünyada yavaş yavaş insan olma vasfını kaybeden, başka bir canlı türüne dönüşen

Geçen yüzyılın başında Freud'un seslenişi kulaklarda uğursuz ve ürkünç bir yankı bırakır. Modern burjuva bireyi ve bu dünyanın yarattığı küçük insan tipleri bu sesi pek de duymak istemeyecektir. İnsana dair şimdiye kadar karanlıkta kalmış bir düşüş hikâyesinin çözümlemesi midir sözü edilen? Freud kara haberi verirken bir an olsun tereddüt etmeyecektir: ?Bir insanın yazgısını, yaşamının ve yaratıcı etkinliğinin tüm içeriğini ?bir sanatçıysa sanatının, bir bilim insanıysa bilimsel kuramlarının, siyasetçiyse s

Minervanın baykuşu ancak alacakaranlıkta uçmaya başlar.Dünyanın düşüncesi olarak felsefe, bilgelik, ancak gerçeklik oluşumunu tamamlayıp bitirdiği zaman ortaya çıkar.Minervanın baykuşu özgürce uçtukça akıl ancak özgür olabilir ve gerçeği bilebilir. Montaigne'in izinde Fransız düşüncesinin 20. yüzyıldaki önemli temsilcilerinden ve Fran-sız dilinin en önemli üslup ustalarından Alain'in bu kitabı insan tabiatını anlama yolunda rehber niteliğinde birer tinsel egzersiz ve söyleşi olarak da görülebilir. Metafizik

StanleyKubrick, 2001: A Space Odysseyfilminin girişinde insanlığın şafağında bir su birikintisi etrafında verilen mücadeleyi betimlerken, bir kemik parçasını silah olarak daha önce defalarca test etmiş, topluluğun geri kalan üyelerine göre belki biraz cesur, biraz daha farklı düşünen üyesinin liderliğinde kazanılmışİlkçağa özgü bir savaşı anlatır. Zaferin getirdiği coşkuyla bu öncü kahraman, silahını havaya fırlatır ve bu silah gizemli bir değişimiçinde, şeklen de benzediği bir uzay aracına dönüşür. Bilim

ABD tarihi son iki yüzyılda dünya tarihine damgasını vurmuştur. Kıtanın gerçek sahibi Kızılderililer'in yerinden edilişinden itibaren dünya hâkimiyetine uzanan bir imparatorluğun ilginç hikâyesi...Yankeeler...Kızılderililer...Zenciler...Köleler...İşçiler...Yalnızca güç ve başarı peşinde koşan fırsat avcıları...Başta Britanya'dan olmak üzere dünyanın her tarafından gelip bu bakir topraklara yerleşen göçmenler...Bir yandan demokrasinin, liberal değerlerin görkemli yükselişi, diğer yandan dev sermayelerin gölg

Dostoyevski, insan bilinçlerindeki, ruhundaki tepkileri, dayanma kapasitelerini, hayat karşısındaki dirençlerini gözlemlemek için karakterlerini en uç durumlarda, âdeta uçurumun kenarındaki bir konumda ele alır. İnsanın tüm potansiyelleri böyle durumlarda harekete geçebildiği gibi, gerçek yüzü de ancak bu şekilde anlaşılabilir. Bedenin tüm sinir uçları uyarıldığı zaman, kişi kanıksamış olduğu 'benim' dediği alışkanlıklarından, duygularından uyanır, başka bir boyuta geçtiğinin, âdeta doğayla, kâinatla birli

Eskinin ve yeninin, geleneğin ve modernin, doğunun ve batının, şimdinin ve geçmişin, yönetenlerin ve yönetilenlerin çatışmaları içinde kendini, kimliğini, özünü bulmaya çalışan bir toplum geleceğini de bu minvalde kurgulamaya ve kurmaya gayret eder; kendi yolunu arar. Yeni bir toplumsal yapı içinde değişen ve dönüşen zihniyetler, ilişkiler, duygular, alışkanlıklar ve birbiriyle savaşa tutuşmuş tüm bu güçler ve değerler dile gelmek, varlığa gelmek için, duyuları iyice keskinleşmiş insan ruhlarına yerleşirle

Jean Wahl ve Alexandre Kojève ile birlikte, Fransa'da Hegel'in felsefesinin yayılmasını ve uzun denebilecek bir süre boyunca düşünce dünyasına hükmetmesini sağlamış olan 20. yüzyılın önemli düşünürlerinden biridir Jean Hyppolite. Onu bu derece önemli kılan, Hegel'in Fenomenoloji'sini 1946 yılında Fransızcaya çevirmiş olmasının yanısıra, Hegel çalışmaları açısından halen vazgeçilmez bir nitelik taşıyan 1947 yılında yayımladığı Genèse et structure de la Phénoménologie de l'esprit de Hegel başlıklı çalışmasıd

Balzac, Dickens, Dostoyevski, Tolstoy, Nietzsche vb. biyografileriyle hem bu yazarların hem de Avrupa kültürünün ruhuna nüfuz ederek onu tüm çıplaklığı ve derinliğiyle gözler önüne seren, pek çoklarına göre dünyanın en büyük biyografi ustası bu kez projeksiyonunu kendi yaşamına çeviriyor. 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başları gücünün doruğunda bir Avrupa, ama aynı zamanda bu güç sarhoşluğunun verdiği kibirle ahlâki ve insani çöküş içinde olan bir Avrupa... ve yaşanan iki büyük dünya savaşı... Tüm bunla