Hz. Ali, kuşkusuz İslâm tarihinin en önemli şahsiyetlerinden birisidir. Onun hayatı ve halifeliği süresince verdiği kararlar, hem yaşadığı dönemde hem de sonraki nesiller arasında birçok bakımdan siyasî kamplaşmaların ve doğal olarak tartışmaların odağında yer almıştır. Bu bağlamda neredeyse her fırka ve mezhep, kendi yaklaşımları doğrultusunda bir Hz. Ali anlayışı ortaya koymuştur. Dolayısıyla ön kabule dayanan yaklaşımların bazı çevrelerde ortaya çıkardığı tarihî gerçeklikten uzak bir Hz. Ali tasavvuru, o

Ölümünün 73. yıldönümünde andığımız eskimeyen insan… Cumhuriyet tarihinin hakkında en çok yazı yazılan şahsiyetlerinden biri… Toplumun sorunlarını tespit edip, insanları bu hastalıklardan kurtarmak için çareler arayan ve şiirini bunun için kullanan bir sanatkâr… Hayatını ideallerine adamış ve bu ideallerini fakr-u zarurete rağmen koruyan realist bir duruş… Bu duruşundan taviz vermeyen mağrur bir eda… Muterizlerinin bile hakkını teslim ettiği bir ahlak abidesi… Veya bunların hepsi: Mehmet Akif Ersoy… Elinizd

Benî Neccâr, Medine’deki Hazrec Kabilesi’nin kollarından biridir ve Hz. Muhammed’in (s.a.v) dedesi Abdülmuttalib’in dayılarının soyudur. Babası Abdullah orada ölmüş, yetim Muhammed annesiyle altı yaşındayken babasının kabrini ve akrabalarını ziyaret etmişti. Peygamberliği döneminde Mekke’de tebliğin tıkandığı günlerde, Kureyş dışı arayışları esnasında Akabe’de görüştüğü ikisi Neccârî altı kişinin Müslüman olmasıyla başlayan sürecin devamında artan sayılarla Akabe Biatları akdedilmiş ve ensarın Hz. Peygamber

İmâm Şâfiî’nin öğrencilerinden Müzenî ve Rebi’ b. Süleymân rivayetiyle denilir ki yaşlı bir zât İmâm Şâfiî’ye İcmâ’ın delilini sordu. İmâm cevap vermedi, rengi değişti ve bu soruya cevap için ondan kendisine üç gün mühlet vermesini istedi. Evine kapanan ve sayısız defa Kur’ân’ı baştan sona okuyup tetkik eden İmâm Şâfiî randevu vakti geldiğinde soru soran zâta Nisâ 115. âyeti olan şu âyeti okudu: “Yolun doğrusu kendine apaçık belli olduktan sonra Resûlullah’a karşı çıkan ve müminlerin yolundan başkasını izle

Saçaklızāde Muhammed Efendi Osmanlı Devleti’nin yetiştirdiği en önemli ve velût âlimlerden birisidir. Müellif üzerine farklı alanlarda yapılmış pek çok yayın bulunsa da bu yayınlarda Saçaklızāde’nin hayatı ve eserleri hakkında fazlaca hatalı bilgiye rastlanmaktadır. Bu çalışmalardaki yaygın kabullerle hareket edildiği taktirde, bazı hususlar şaibeli ve muğlak kalmaya, bazı hususlar ise hatalı olarak tekrar edilmeye mahkumdur. Elinizdeki bu eser, üç ayrı kitaptan oluşması planlanan, Bir Müfessir Olarak Saça

İbnü’l-Arabî ile Said Nursi’nin Muhabbet ve Aşka Dair Mütekabil Görüşleri “Muhabbet asl-ı vücûddur.” İbnü’l-Arabî, el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, 3/484. “Âlemde muhabbete dayalı olmayan (hubbî olamayan) bir hareket yoktur.” İbnü’l-Arabî, Fusûsü’l-Hikem, 204. “Cenâb-ı Allah, âlemi ancak sevgiden (hub) yaratmıştır. Bu nedenle de sevgi tüm makamlara ve hallere eşlik etmiş ve bütün her şeye sârî olmuştur.” İbnü’l-Arabî, el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, 7/153. “Muhabbet, şu kâinatın bir sebeb-i vücududur. Hem şu kâinatın ra

Artvin, Doğu Karadeniz’de tarihi, sosyolojik, coğrafi ve kültürel çeşitliliğe sahip bir yerde bulunmaktadır. Artvin’de İslam varlığı, üçüncü halife Hz. Osman zamanında sahabî Habib b. Mesleme’nin komutanlığında bölgeye yapılan fetihlere kadar uzanır. Tarih boyunca sık sık farklı kültür, din ve dilden insanlara ev sahipliği yapmış olan Artvin’in dini durumu, zikredilen çeşitlilik ve hareketliliğe rağmen İslam’la birlikteliğini öyle ya da böyle muhafaza etmiştir. Batûmî nisbeli alimlerin hatta şeyhülislamları

Kelâm eserlerinde “cisimlerin mütemâsil (özdeş) olduğu” şeklinde ifade edilen bir hüküm ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Bu çalışma, müteahhirîn kelamcılarının cismin hakikatine yönelik açıklamalarından yola çıkarak cisimlerin mütemâsil olmasının ne anlama geldiği sorusuna cevap aramaktadır. Dönemin kaynakları merkeze alınarak cismin hakikatine ilişkin yaklaşımlar ve teoriler tasnif edilmiş, bu tasnif çerçevesinde mütekaddimîn kelamı ile Yunan düşüncesindeki cisim anlayışları hakkında da bazı değerlendirmel

Bu çalışma Hz. Peygamber’in dilin kullanımına dair uyarılarını ve bu uyarılarındaki esas hedeflerini kendisine temel soru olarak belirlemiştir. Daha çok hadis kitaplarının Edep bölümlerinde yer alan bazı sözlerin kullanımına dair uyarılarını, yalnızca âdâb-ı muâşeret ile ilgili olarak ve birbirinden bağımsız bir biçimde anlamlandırmanın O’nun dili kullanımına dair sünnetini yansıtmakta yetersiz olduğu düşüncesi ile “Hz. Peygamber’in bir Müslümanın dilinde dönüştürmeyi hedeflediği şeyler nelerdir?” sorusuna

Osmanlı tefsir geleneğini anlamak ve o dönemde yazılan Kur’an ve tefsir külliyatını araştırarak gün yüzüne çıkarmak, araştırmacıların hizmetine sunmak hem yapılan olumsuz eleştirilere bir cevap niteliğinde olacak hem de ahfadın eslafına vefa borcunu ödemek için atılmış bir adım olacaktır. Bu amaçla telif edilen elinizdeki çalışmada Osmanlı dönemi 17 yüzyılın son yarısıyla 18 yüzyılın ilk yarısında yaşamış Rumeli Kazakeri Dede Mehmed Efendi’nin (ö. 1147/1734) el-Midhatü’l-kübrâ mine’l-Kelâmi’l-Kadîm fî Hakkı

Kur’ân kıssalarının temalarını ve anlatım üslubunu ele alan bu çalışma, giriş ve iki bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde Kur’ân’da anlatılan kıssaların temalarına yer verilmiştir. Bu temaların başında Tevhid, risâlet ve ahiret gelmektedir. Bu temel temalarla beraber her kıssada önemli bir ahlâkî ilke veya davranış biçimi de tema olarak öne çıkmaktadır. Kimisinde bu, sadakat, iffet, sabır gibi olumlu bir meziyet olarak tezahür ederken kimisinde ise zulüm, hile veya cinsel sapıklık gibi kötü davranı

Teamül gereği Arap diliyle yazılan klasik kelam kitaplarından Osmanlı Türkçesine aktarılan içeriği tespit ve tahlil etmek için öncelikle ilgili metinlerin kendisine başvurulmalıdır. Anılan aktarım sırasında seçilen kavram, konu, sorun ve içerikler belirlenir. Böylece bilginlerin ilim geleneğinden hangisini kendi gününe ve oradan geleceğe taşımak istediği görülebilir. Dâvûd-i Karsî’nin Mâlûmat’ı telif ve tercüme tarzıyla kaleme alınan kelam ve felsefe metinlerinden bir numunedir. Eser Arapça’dan Türkçe’ye ak

إن الجمهورية التركية تقع في منطقة استراتيجية حيث تتقاطع قارتي آسيا وأوروبا. على مر العصور، لعبت الدول التي كانت تسيطر على هذه المنطقة دورا أساسيا في تحديد السياسة العالمية. تراث إدارة الدولة الذي خلفته الدولة العثمانية تطور بشكل كبير بعد تأسيس الجمهورية، مما يزيد من قدرة تركيا الحالية على التواصل الفعال مع معظم الدول في العالم. هذا التطور واستدامته لقدرة التواصل هذه، يزيد من الحاجة إلى المترجمين والمترجمات الذين يتقنون ترجمة من وإلى هذه اللغات والتحدث بها. وفي هذا السياق، تم إنشاء أقسام الترجمة في تركيا، ا

İslâm Tarihi alanında lisansüstü eğitimime başladığımda bir dizi okumalar yapmıştım. Bu okumalar sırasında karşılaştığım eserlerde Yemen’in coğrafî avantajlarından bahsediliyordu. Bölgenin İslâm öncesi dönemde yazılı kültüre geçtiğini ve yerleşik bir medeniyete ev sahipliği yaptığını gördüğümde; aynı hususun İslâm’dan sonra da devam edip etmediği sorusu aklıma gelmişti. Gerçekten Yemen, İslâm sonrası dönemde ismi kadar büyük ve önemli bir bölge olmuş muydu? Konuyla ilgili kaynaklarda yaptığım literatür tara

İstizâre mektupları, Arap edebiyatı ve belagatı açısından son derece önemli edebî metinlerdir. Kâtipler yazdıkları bu mektuplarla Arap belagatı alanındaki derin vukûfiyetlerini ve edebî sanatlardaki hünerlerini ortaya koymuşlardır. Arap edebiyatında farklı zaman dilimlerinde yazılmış çok sayıda manzûm ve mensûr istizâre mektupları örneğine rastlanmaktadır. Gerek manzûm gerekse mensûr olan söz konusu mektuplar-da belirli bir sanat kaygısının gözetildiği ve edebi-estetik bir söylemin öncelendiği görülmektedir

Sahabe ve tâbiîn nesli Kur’ân ve tefsire dair bilgilerini sözlü olarak aktarırken tebeu’t-tâbiînle beraber Kur’ân’ın daha iyi anlaşılması için tefsirlerin ve Kur’ân sözlüklerinin tedvini/yazımı başlamıştır. Günümüze ulaşan ilk tefsirin sahibi Mukâtil tefsirini ve Kur’ân sözlüğü olan el-Vücûh ve’n-nezâir’i bu maksatla telif etmiştir. Hicri V. asra gelindiğinde Kur’ân’ın anlaşılmasına büyük katkı sunan Kur’ân sözlükleri gelişimi ve sistemleşmesini Müfredât’la birlikte büyük oranda tamamlamıştır. Modern dönemd

Arap dili ve edebiyatı meclislerini konu alan bu çalışmada; mecâlis geleneğinin tarihi sürecine, bu meclislerle ilgili şahıslara, mekanlara ve bu meclislerde ortaya çıkmış edebî ürünlere ışık tutulmaya çalışılmıştır. Edebî meclisler teoriden ziyade pratik boyutlarıyla ele alınmış; bu meclislerdeki edebî ürünler ve konular örnekleriyle net bir şekilde ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu şekilde edebî meclislerin içeriği ve tarih boyunca değişim süreciyle ilgili bir tablo oluşturulmaya gayret edilmiştir. Çalış

Hz. Peygamber’in hadislerini kabul ve red açısından inceleyen hadis usûlü alanında hicrî ilk asırlardan günümüze kadar birçok eser telif edilmiştir. Bu kitapların bir kısmı müstakil olduğu gibi bazıları ise böyle olan eserlerin üzerine şerh, haşiye, ihtisâr, tercüme gibi farklı türlerde yazılan çalışmalardan müteşekkildir. Nitekim bu durum, diğer ilim dallarında olduğu gibi hadis usûlü alanındaki temel eserler üzerine çeşitli eserlerin yazıldığı Osmanlı döneminde açık bir şekilde görülmektedir. Bu bağlamda

Bu çalışmada, mübhem hadisin mahiyeti ve mübhem râvî hakkında yapılan ta‘dîlin makbul olup olmadığı meselesi ele alındı. Mübhem hadis ve mübhem râvî hakkında yapılan cerh ve ta‘dîlin mâhiyetinin anlaşılabilmesi için konuyu ele almadan önce, bazı kavramlar olabildiğince muhtasar, efrâdını câmi‘ ağyâ­rını mâni‘ bir usulle arz edilmeye çalışıldı. “Mübhem hadis nedir? Mübhem râvî, ta‘dîl edilebilir mi? Mübhem râvînin rivâ­yetleri, makbul müdür? Sahîh hadisleri derleyen kitaplardaki mübhem râvîler ve onların nak

Muaz b. Cebel (ra.)! Hz. Peygamber (s.) ona: “Ya Muaz! Vallahi seni seviyorum.” buyurmuştu. Muaz (ra.) da: “Anam babam sana feda olsun! Vallahi ben de seni çok seviyorum.” demişti. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.): “Ya Muaz! Sana her namazın sonrasında ‘Allah’ım seni anmaya, sana şükretmeye ve sana güzel ibadet etmeye bana yardım et’ demeyi ihmal etmemeni tavsiye ederim.” demişti. Muaz b. Cebel, zekâsı ve ilmî kişiliğiyle Hz. Peygamber (s.) hayatta iken fetva veren birkaç kişiden biriydi. Hz. Peygamber’in (