Hz. Peygamber’in hadislerini kabul ve red açısından inceleyen hadis usûlü alanında hicrî ilk asırlardan günümüze kadar birçok eser telif edilmiştir. Bu kitapların bir kısmı müstakil olduğu gibi bazıları ise böyle olan eserlerin üzerine şerh, haşiye, ihtisâr, tercüme gibi farklı türlerde yazılan çalışmalardan müteşekkildir. Nitekim bu durum, diğer ilim dallarında olduğu gibi hadis usûlü alanındaki temel eserler üzerine çeşitli eserlerin yazıldığı Osmanlı döneminde açık bir şekilde görülmektedir. Bu bağlamda

Bu çalışmada, mübhem hadisin mahiyeti ve mübhem râvî hakkında yapılan ta‘dîlin makbul olup olmadığı meselesi ele alındı. Mübhem hadis ve mübhem râvî hakkında yapılan cerh ve ta‘dîlin mâhiyetinin anlaşılabilmesi için konuyu ele almadan önce, bazı kavramlar olabildiğince muhtasar, efrâdını câmi‘ ağyâ­rını mâni‘ bir usulle arz edilmeye çalışıldı. “Mübhem hadis nedir? Mübhem râvî, ta‘dîl edilebilir mi? Mübhem râvînin rivâ­yetleri, makbul müdür? Sahîh hadisleri derleyen kitaplardaki mübhem râvîler ve onların nak

Muaz b. Cebel (ra.)! Hz. Peygamber (s.) ona: “Ya Muaz! Vallahi seni seviyorum.” buyurmuştu. Muaz (ra.) da: “Anam babam sana feda olsun! Vallahi ben de seni çok seviyorum.” demişti. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.): “Ya Muaz! Sana her namazın sonrasında ‘Allah’ım seni anmaya, sana şükretmeye ve sana güzel ibadet etmeye bana yardım et’ demeyi ihmal etmemeni tavsiye ederim.” demişti. Muaz b. Cebel, zekâsı ve ilmî kişiliğiyle Hz. Peygamber (s.) hayatta iken fetva veren birkaç kişiden biriydi. Hz. Peygamber’in (

Hayat morfolojisi en yalın ve primitif halde bulunsa bile, insanın kendi mihveri etrafında oluşturduğu bir kültür küresi mevcut olmuştur. İbn Haldûn’un o ünlü tespitine uyarak, coğrafya ve iklimin onun dünyevi varoluşsal yazgısının kabaca sınırlarını teşkil ettiğini benimsesek dahi, buna rağmen insanın kendi varoluşsal enerjisi ve varlık potansiyelinin sınırsız bir yelpazede atılımı (l’élan vitale) ve açımlanması sebebiyle, bu insani var olma motivasyonu, zihnî, akli irade hakikati ve özü hep bu fizik ve ta

İstizâre mektupları, Arap edebiyatı ve belagatı açısından son derece önemli edebî metinlerdir. Kâtipler yazdıkları bu mektuplarla Arap belagatı alanındaki derin vukûfiyetlerini ve edebî sanatlardaki hünerlerini ortaya koymuşlardır. Arap edebiyatında farklı zaman dilimlerinde yazılmış çok sayıda manzûm ve mensûr istizâre mektupları örneğine rastlanmaktadır. Gerek manzûm gerekse mensûr olan söz konusu mektuplar-da belirli bir sanat kaygısının gözetildiği ve edebi-estetik bir söylemin öncelendiği görülmektedir

Osmanlı döneminde daha ziyade âyet ve sûre tefsirlerinden ibaret olmak üzere Kur’an’ın tefsirine dair birçok eser telif edilmiştir. Bunun yanında tam tefsir yazan müellifler de bulunmaktadır. İlk Osmanlı medreseleri müderrislerinden biri olan Kutbüddin İznikî, Osmanlılar döneminde müstakil tam tefsir telif eden müfessirlerin ilki olduğu kabul edilmektedir. İznikî’nin Osmanlılar’da ilk tam tefsir yazan müellif olduğu kabul edildiğinde onun bu tefsirinin önemi kendiliğinden anlaşılmaktadır. Ancak diğer ciltle

Kur’ân-ı Kerîm, insanların okuyup anlamaları ve ahkâmıyla âmil olmaları için kendilerini yoktan var eden Yüce Allah tarafından indirilmiş ilâhî bir kelâmdır. Bu ilâhî kelâmın okunup anlaşılması ve ahkâmıyla amel edilme çabası, onun inişiyle birlikte başlamış ve günümüze kadar devam etmiş, şüphesiz bundan sonra da devam edecektir. Bu noktada Kur’ân’ın isimlerini bilmek ve bu minval üzere okumak söz konusu ulvî amaca hizmet edecektir. Zira bu isimler, onun mahiyeti hakkında bilgi verecek ve mefhumuna yönelik

Hz. Mûsâ, semitik dinlerden İslâm ile Yahudiliğin büyük değer atfettiği bir peygamberdir. Vahiy kaynaklı (İlâhî dinlerde) peygamberliğin gerçekliğinin en önemli delili mûcizedir. Gerek Yahudilik gerekse İslâmiyet’te peygamberlik vazifesiyle ön plâna çıkan Hz. Mûsâ da tebliğ vazifesini ifa ederken peygamberlik ve vahiy gerçekliğini mûcizelerle desteklemiştir. Bu çalışma, Hz. Mûsâ’nın Tevrat’taki ve Kur’ân’daki mûcizelerini saptamak, mûcizelerin okuyucuya derli toplu ulaştırılmasını sağlamak ve mûcizeler üzer

Kur’an-ı Kerim, özelde Mekke, genelde Hicaz bölgesinde yaşanan hayatın tam ortasına inmiştir. Yüce Allah Elçisi (s.a.s.) günlük hayata başlarken, ‘elinde bir liste’ ile başlamıyordu. Bu mücadelede Yüce Allah Elçisi önde, vahiy arkadaydı. Kur’an surelerine, özellikle Medine dönemine bakacak olursak; hâdiseler önce, hâdiselerden bahseden ayet ve sureler daha sonradır. Yüce Allah Elçisi’nin hayatının Kur’an’a uyması hali, hadis değil; Kur’an’ın kendisi olur. Ancak vahiyden esinlenerek ortaya koyduğu davranışla

Kur’an’da kendilerinden en çok bahsedilen topluluk İsrailoğulları ve Yahudilerdir. Bununla birlikte Hz. Musa, Kur’an’da kendisinden en çok bahsedilen peygamber olup daha çok İsrailoğulları ve Firavun ile anılmaktadır. İsrailoğullarının Mısır dönemini anlatan ayetler özellikle Mısır’dan çıkış sürecinde Musa peygamberi ele almaktadır. Bunun yanı sıra Kur’an, Yahudi inanç ve davranışlarını pek çok ayette konu edinmektedir. Dolayısıyla Kur’an’ın önemle üzerinde durduğu İsrailoğullarını ve Yahudiliği yakından ta

Takıyyüddîn İbn Teymiyye (öl. 728/1328), karizmatik ilmî kişiliği, kendine özgü fikirleri ve eleştirel yönüyle İslâm düşünce tarihinde derin izler meydana getirmiş çok yönlü bir ilim adamıdır. İbn Teymiyye’nin mensup olduğu aile, Hanbelî mezhebinin güçlü âlimlerini içerisinde barındırmakla meşhurdur. İbn Teymiyye’nin dedesi Mecduddîn İbn Teymiyye (öl. 652/1254), pek çok alanda eser kaleme alan bir âlimdir. Babası Şihâbuddîn İbn Teymiyye (öl. 682/1283) ise Harran bölgesinde Hanbeli fıkhında fetvaların kendis

Hz. Peygamber’in vefatıyla başlayan Hulefâ-yı Râşidîn dönemi son derece önemi haiz bir zaman dilimidir. Zira bu dönemde vahyin doğrudan etkin olduğu ilahî bir kontrol ve destekten bahsetmek mümkün değildir. Artık Hz. Peygamber aralarında olmadığı için, Müslümanlar adına yol haritasını sahâbe çizmiştir. Bu dönemin en önemli siması ilk Halife Hz. Ebû Bekir’dir. Risalet döneminden hilafete geçiş süreci Hz. Ebû Bekir’in öne çıkmasıyla ve Hz. Peygamber’i örnek alarak ortaya koyduğu uygulamalarla sağlanmıştır. Bu

Bu, çalışma, günümüz akademi dünyasında hâlâ güncelliğini koruyan Hz. Aişe’nin evlilik yaşı ve İfk hadisesi örnekleminde ele aldığımız oryantalistlerin anlatım-kaynak ilişkisine odaklanmaktadır. Bu bağlamda, oryantalistlerin kullandıkları kaynakların, yine onların anlatımlarına yansıyan algı değişimini göstermek adına, XVII-XX. yüzyıllar arasında eserler kaleme alan belirli oryantalistler ve çalışmaları incelenmektedir. Seçilen oryantalist çalışmalarda anlatım-kaynak ilişkisini ortaya koymak için, İslam tar

İnsanın varoluşunu anlamlandırma serüveninde vahiy, geçmiş ile geleceğin, başlangıç ile sona erişin, ân ile sonsuzluğun irtibatını kurmada en önemli imkân olmuştur. Bu anlamda kendisini insanlık için hidayet ve rahmet olarak tanımlayan Kur’ân vahyi, bu vasıflarının yansımasını mahiyetindeki sözünü söylerken kendine has bir üslup kullanmıştır. Bu ilahî üslup, kelime ve cümlelerin, olayların ve durumların aktarımında, dile dair bilinen anlatım biçimlerini kullanmakla birlikte bunları da aşan bir tarz ortaya k

İnsanlık tarihi boyunca tüm toplumlarda bir iknâ, ispat ve kararlılığı ifade aracı olarak kullanılan yeminler, bu çalışmada Câhiliye dönemi Arap şiiri özelinde gramatik ve tematik açıdan ele alınmıştır. Câhiliye insanının inanç, duygu ve düşünce dünyasının, özel edebî ifade biçimleriyle harmanlanmış şekli olan yeminler, Arap edebiyatının en önemli edebî mahsulü olan şiirlerde önemli bir yere sahiptir. Pek çok Câhiliye şairi, sözlerini pekiştirmek, muhataplarını ikna etmek, bir konuda doğruluklarını ve karar

Bu çalışma, İslam düşüncesinin büyük isimlerinden biri olan ve kelam ilminde, tüm kitaplarında savunuculuğunu yaptığı Mu’tezile mezhebinin önderi olacak derecede ön plana çıkan Kâdî Abdülcebbâr’ın dil kullanımlarını ve dile dayalı delilen­dirmelerini incelemektedir. Kelam ilminde derinleşmiş olan bu büyük âlim, bu alanda şöhreti Doğu’ya ve Batı’ya ulaşan benzeri görülmemiş eserler kaleme almıştır. Bu eserlerden birisi de kela­mî mezhebini savunduğu Müteşâbihu’l-Kur’ân adlı kitabıdır. O bu kitabında, dile da

Teopolitik, din ve siyaset ilişkisini anlatan bir kavramdır. Bu ilişki, İslam düşüncesinde en çok mihne hadisesiyle bilinir. İslam’ın kısa zaman içerisinde geniş bir coğrafyaya yayılması, Arap toplumunun İslam öncesinden tevarüs eden problemleri, İslam’ı seçen farklı inanç ve kültür sahiplerinin birlikte yaşaması değişik problem alanları doğurmuştur. Arap-Mevâli münasebeti, ulema-ümera ilişkisi gibi ikiliklerle beraber nihayetinde toplumda ehl-i re’y ehl-i hadis farklılığı olarak görülebilecek fikrî ayrışma

Bu çalışma, evrende varsayılan kötülük sorununun önemli oranda kaynağının insan edimleri olduğunu varsayar. İnsanın daha dikkatli olması ve sorumluca hareket etmesinin, adına kötülük denilen kümenin elemanlarını önemli oranda azaltabileceğini öngörür. Zira Tanrı’yı suçlayarak kendi sorumluluklarını üstlenmeyenlerin gözyaşlarının kurumayacağına, fakat sorumluluklarının farkına varan toplumların ise afetlerden doğan acıları önemli oranda azalttıklarına dikkat çeker. Bu çalışmanın müellifi, kötülük problemini

Kur’ân’ın Erken Dönemde Kopyalanması, Noktalaması ve Kur’ân Kopyalarının Sahipleri Üzerine Bireysel Çalışmalar‒ Oryantalizm araştırmalarında Kur’ân tarihi ve özgünlüğü çokça tartışılmış ve bu konudaki farklı görüşler günümüze kadar intikal etmiştir. Tübingen Üniversitesi Tefsir profesörü Omar Hamdan, Kur’ân’ın sözlü ve yazılı geleneğinin yanı sıra Mushaf projelerinin İslam alemine olan katkısını mevcut eserinde derinlemesine ele almaktadır. Eser birtakım oryantalistlerin lahn-rivayetine dair ileri sürdükle