Osmanlı Devleti'nin oluşturmuş olduğu silah fabrikaları Avrupa ve Amerika'da bulunan çağdaşları gibi üretim yapıp, dünya pazarlarında ürün satabilecek özellikteki fabrikalar değildiler. Bu fabrikaların temel özellikleri ithal edilen bir silah veya mermi modelini taklit ederek yerli olarak üretimini sağlamaktı. Transfer edilen bir silahın üretilmeye başlaması yıllar alıyor ve geçen sürede daha yeni teknolojideki başka bir silah ithal ediliyordu. Bundan dolayı 1870 ve 1880'lerde daha önceden ithal edilen Snid

Nüfusun artış hızı, coğrafi dağılışı ve bölgelere göre yoğunluğu ile hareketleri, kentleşme oranı, yaş-cinsiyet yapısı, bağımlılık oranı ve eğitim durumu, bilinmesi gereken özelliklerin başında gelmektedir. Çünkü nüfus devletlerin en önemli kaynaklarından biri olan insan kaynağını oluşturmaktadır. Kültürün kuşaktan kuşağa aktarılması için de nüfusun dinamik bir gelişim sürdürmesi gerekmektedir. Yani nüfusun azalmaya başladığı (ölümlerin uzun yıllar boyunca doğumlardan fazla olmasına bağlı olarak) bir yerde,

Yukagirler, bilim camiası tarafından Sibirya'nın en eski halklarından biri olarak kabul edilen ve oldukça köklü geleneğe sahip bir topluluktur. Dünyayı ele alış biçimleri, ortaya koymuş oldukları ve onlara izafe edilen kültürel eserler o denli yaratıcı ve eskidir ki, XX. yüzyıl Yukagir kültüründe bile Neolitik kültürün etkilerini görebilmek mümkündür. Diğer topluluklardan izole olarak yaşadıkları bin yılı aşkın sürenin bir neticesi olarak dillerinin hangi dil ailesine ait olduğu dâhi henüz netleştirilememiş

1804-1884 yılları arasında yaşayan Kara Halil Efendi, Osmanlı Devleti'nin yetiştirdiği son dönem ulemalarından biridir. Anadolu'nun küçük bir kasabasından Osmanlı payitahtına gelerek ilmiyenin en üst makamına kadar yükselmeyi başarmıştır. Dönemin önemli âlimleri arasında yer alması nedeniyle II. Abdülhamid tarafından şeyhülislam olarak atanmıştır. Ahmed Cevdet Paşa'nın hocalığını yapmış ve Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye'nin hazırlanmasında yer alarak Osmanlı hukukuna önemli katkılarda bulunmuştur. Ancak Sultan

Göktürk Dönemi'ne ait madeni eserlerin bir bütün hâlinde araştırılması günümüze kadar detaylı olarak yapılmamış bir konudur. Araştırmanın amacı, Türk Sanat Tarihi alanında incelenmesini gerekli olarak gördüğümüz Göktürk Dönemi'ne ait madeni eserlerin tanıtılması ve değerlendirilmesidir.

Rifa´a Tahtavi İslam Dünyasındaki Batılılaşma hareketleri tarihinde adından en çok söz edilmesi gereken şahsiyetlerden biri. Kavalalı Mehmed Ali Paşa döneminde bir öğrenci grubuyla birlikte Paris´e gönderilmiş, öğrenimini tamamlayıp döndükten sonra da Mısır´daki Batılılaşma hareketini yönlendirebileceği bir konuma getirilmiş. Yani, neredeyse bizdeki Jön Türklerin hepsine birden tekabül ediyor. Seyahatnamesi de, salt ´seyahatname olsun´ diye değil; Batı´daki hayat tarzının, siyasi, hukuki, askeri, vd. sistem

Yazıcı Murtaza, para kazanma umuduyla eşini ve çocuklarını geride bırakarak memleketinden yola çıkmış ve işi gereği uzun seyahatlerde bulunmuş sıradan bir Osmanlı kâtibidir. Başlangıçta hemşehrileri aracılığı ile İstanbul'da iyi bir büroya girmeyi ve bahtı yaver giderse saygın ve geliri bol bir makam elde etmeyi düşünmesine rağmen 18 yüzyılın ilk yıllarında Arnavutluk'tan Basra'ya kadar sürüklendiği zorlu bir memuriyetle yetinmek durumunda kalmıştır. Daha da acısı on yıl boyunca evine hiç uğrayamamış, ailes

Zümre-i Nâzenin bütün gönülleriyle Hz. Allah'ı, O'nun elçisi Hz. Muhammed Mustafa'yı ve Şah-ı Merdan Hz. Ali'yi ve Ehl-i Beyt-i Resulullah'ı sevenlerdir. Bektaşiler "çok ince, hassas insanlar topluluğu" anlamında bu tabirle anılmışlardır. Ayrıca Bektaşiler yasaklı yıllarda kendilerini gizlemek için bu tabiri kullanmışlardır. Tarihte silinmez izler bırakan Bektaşilik, Anadolu ve Balkanlarda geniş bir alanda yayılmıştır. Bu eserde Batı Anadolu'da Tire'de, Balkan coğrafyasında Babaeski, Selanik ve Köprülü'de B

Su Kitabı'nda 13-19. yüzyıllarda su vakfetme, vâkıflar, vakfedilen su türleri, suyu insanlara ulaştırmak için inşa edilen (baca, bend, buzluk/karlık, cameşuy-hane, çeşme, hamam, havuz, kanat, kariz, kastel, köprü, kubbe, kuyu, maksem, musluk, sarnıç, savak, sebil-hane, su hazinesi, su kemeri, su terazisi, şadırvan gibi) mimari yapılar, görevli kişiler, vakfiye terminolojisi ortaya konmuştur. Osmanlı su rüsum pulları görselleriyle tanıtılmıştır. Patrona Halil isyanı sonrasında İstanbul hamam işletmeciliğine

Osmanlı Devleti, önemli liman şehirlerini ve kervan yolları üzerindeki ticari merkezleri fethedince buradaki adet, gelenek ve kanunları miras olarak aldı. Bunlar, fetihten sonra yapılan ilk tahrirlerde kanunnamelere kaydedildi. Bu kanunnameler incelendiğinde Osmanlıların eski dönemin izlerini taşıyan ticaret ile ilgili uygulamaları ve gümrüklerin işleyişini çok büyük değişikliklere gitmeden benimsediği görülmektedir. Ancak konunun bu yönünün yeterince çalışıldığını söylemek mümkün değildir. Erken dönem Osma

Bu çalışma, Osmanlı ordusunun sefer sırasında (gidiş ve dönüş ile birliklerin toparlanması ve kışlak dâhil) ülke içinde geçilen güzergâhlarda halk ve çevreyle yaşadığı ilişki biçimleri üzerine odaklanmaktadır. Ana inceleme alanı ise ordunun sefer esnasında geçtiği yollar ve konakladığı menzillerde halka ve çevreye zarar verip vermediği, eğer zarar vermişse bunun düzeyi ve yönetimin bu durumu engellemeye yönelik çabalarıdır. Bunun yanında ordu ve halk arasında yaşanan ticaret, halkın davalarını ordu divanına

Kapıları seviyorum. Özellikle iffeti, onuru ve asaleti temsil eden iki kanatlı kapıları... Kapı iki kanatlı olmalı, tıpkı beyit gibi, kucaklamalı bütün yârânı, koruyup gözetmeli fukarayı ve garibi. Zira atalarımızdan öğrendiğimiz, ama unuttuğumuz hakikat şudur: Komşu kapısı, bazen sığınağı olur komşunun... Orada dertler paylaşılarak yele verilir; gam, kasavet dağılır, nedâmet tecrübeye tebdîl eder, umut kaleminin ucu açılır. Kapılar, inşa eder insanı. Evet, insan kapıda insan olur. Bu kapı, sadece hâne-i sa

Afîfe Hanım Sergüzeşti yazma eserlerin çoğaldığı, bağımsız koleksiyon ve kütüphanelerin yaygınlaştığı 18 yüzyılın son çeyreğinde yazıya geçirilmiş mensur bir halk hikâyesidir. Yazıya geçirildiği dönem ve sonrasında belirli bir okur ve dinleyici kitlesine ulaşan bu hikâye, gerek konusu gerek karakter seçimi ile hikâye geleneğinin sınırlarını zorlayan özgün bir anlatıdır. Hikâyede, namusunu korumak adına iktidar sahibi erkeklerle mücadele eden "iffetli" bir kadının başından geçen maceralar sıra dışı bir kurgu

İnsanlığın evrende varlığını birey olarak idraki öyle anlaşılıyor ki sevgiden ziyade "korku"yla gelişip belirginleşmiş olmalı... Korku kültü ve bu kültün her geçen gün daha da iyi anlaşılıp incelenen incelikleri maalesef bütün çağdaş yorum ve yayılımlarda öncelik tanınarak ön plana çıkarılan "sevgi kavramı" ve kültünü açık ara geride bırakacak bir nicelik ve nitelikte görünmektedir. Bu tartışmada korku kültünün en yaygın ve yüreklerimizdeki en derin kökleri ve en yalçın uçurumları yansıtan anlatılar olarak

İnsanın zaman ve mekânla arasındaki ilişki gibi karmaşık bir yapı, beraberinde oldukça köklü bir düzenleme sistemini de getirir. Husule gelen bu muntazamın bilgi dağarcığının yazılı ve sözlü ürünlerine, Türk kültürünün – henüz bilinen- ilk metni olarak Göktürk Âbideleri'nden, günümüzde Türkiye sahasında ve Türk dünyasında uygulanan ve köklerini Türk kültürünün erken dönemlerinden alan çeşitli uygulamalar ve inanışlara kadar geniş bir üretim sahasında rastlamak mümkündür. Elinizde bulunan çalışma, iki

Akademik hayatta alanına değerli katkı ve hizmetlerde bulunmuş olan akademisyenler için "Armağan" niteliğinde bir kitap çıkarma geleneği vardır. Bu vesileyle hem akademisyenlere olan vefa borcu ödenir hem de alana önemli bir eser kazandırılmış olur. İbni Sina'nın ifadesiyle "Bilim ve sanat itibar görmediği ülkeyi terk eder" sözünden aldığımız ilhamla bilim insanını emekli olmadan ve hayattayken ödüllendirmenin daha iyi çalışmalar yapmasına teşvik olacağı kanaatindeyiz. Bu amaçla hazırlanan elinizdeki eserde

Bir kimsenin hanesinden bir cenaze çıkarsa vay o biçarenin haline. Zira cenaze çıkan hanenin sahibi her ne kadar fakir olsa da yine müridi olduğu imamın ne kadar müridi cümlesini davet ederek yedi gün devamlı yedirilmiş. Artık o biçare adam kendi derdine mi yansın, yoksa müridi olduğu imamın müritlerini mi doyursun. Zavallı adam her gün ancak beş on kuruş ekmek parası kazanıp idare ederken onbin kuruş borç altına girermiş ve senelerce o borcu ödeyemezmiş. Yukarıdaki alıntıdan da hareketle 19. yüzyılın ikinc

Bu çalışma, Osmanlı Devleti'nin Rumeli coğrafyasında önemli yerleşim merkezlerinden olan Manastır şehrinin 1839-1876 yılları arasındaki sosyal, ekonomik ve idari yapısını incelemektedir. Makedon kralı II. Filip tarafından "Via Egnatia" ticaret yolu üzerinde kurulan Heraklea kasabası, Manastır şehrinin temelini oluşturur. XIV. Yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti idaresine geçer. Rumeli bölgesinde önemli bir yerleşim merkezi durumunda olan şehrin bu önemi, Osmanlı hâkimiyetinde de artarak devam eder. 1839 Gülha

Elinizdeki bu kitap, günümüzde büyük bir kısmı Türkiye Cumhuriyeti Devleti›nin sınırları dışında kalan Rumeli›yi, yerel bir gazetecinin gözünden görmemizi sağlıyor. Asır Gazetesi seyyar muhabiri Atıf Efendi'nin 1896'dan 1907'ye kadar Rumeli'nin her bir köşesini dolaşıp gözlemlerini gazetenin sütunlarına aktardığı "seyahatnamesi" araştırma eserler ve arşiv belgeleriyle tahkim edilerek titiz bir inceleme ve araştırmanın sonucunda okuyucuyla buluşuyor. Rumeli'nin dört bir yanından insan manzaralarını gözler ön

Bu çalışmada Osmanlı toprakları içerisinde Anadolu topraklarında inşa edilmiş ve işletilmiş bir sanayi tesisi olan Tokat Kalhanesi'ni incelemektedir. Kalhaneler metallerin ergitilerek cüruflarından ayrıldığı ve saflaştırıldığı tesislere verilen genel addır. Tokat Kalhanesi ise bakır madeninin saflaştırıldığı bir rafine tesisidir. 1888-1905 yılları arasında sattığı bakır haricinde sadece İstanbul'a gönderdiği saf bakır miktarı 1900 tondan fazladır. Tokat Kalhanesi çoğunlukla İstanbul'daki tophanenin, tersane