Bugün kafamızda oluşan Osmanlı imajının, büyük ölçüde oryantalist çalışmalarla ve aralarında diplomat, yazar, ressam ve hatta casusların yer aldığı Batılı gözlemcilerin anlattıklarıyla şekillendiğini söylemek mümkün. Oysa Batı-dışı dünyada da Osmanlı’ya dair geniş bir hatırat, gözlem ve inceleme külliyatı bulunuyor. Osmanlı’nın son döneminde İstanbul’da görev yapan ve İran’ı Osmanlı payitahtında temsil eden son büyükelçi olan Han Melik Sasanî’nin hatıraları; Doğulu bir diplomatın, Osmanlı’nın çöküş yıllar

Klasikler meselesinin yeniden gündeme getirilmesi sıradan bir entelektüel tecessüs değil, varoluş sancısı çeken bir topluluğun şifa arayışıdır. Elbette insan zihni açık uçludur ve her şeyin çaresi geçmişte değildir. Ancak, insan türünün insanca yaşamaya ilişkin geçmişte cevabını bulamadığı herhangi bir meselenin gelecekte cevabını bulabileceği de şüphelidir. Akıl ile Gelenek bu - yolda el ele vermek zorundadır. Hiçbir doğru, sadece bizim şu anki akıl yürütmemizin eseri olamaz. Hiçbir güzel, sadece şu anki e

Farabi (ö. 339/950) İslam dünyasında mantık bilimine en fazla vurgu yapan filozoflardan biridir. Filozof, felsefenin diğer alanlarında olduğu gibi mantık alanına dair de kendine özgü bir telif ve metin inşası tarzı ortaya koymuştur. Bu durum, gerek selefi Aristoteles, gerekse halefleri İbn Sînâ ve İbn Rüşd'ün aynı alanlara ilişkin eserleri ile mukayese edildiğinde daha iyi anlaşılmaktadır. Farabi Kategoriler'de ilk defa Aristoteles tarafından ortaya konulan kategoriler teorisini, Retorik'te ise yine ilk def

Bu çalışma, Osmanlı'nın son döneminde yetişen ve yirminci yüzyılın en önemli kelam alimlerinden biri olan Mustafa Sabri Efendi'nin çağdaş kelam tartışmaları alanındaki görüşlerini ve katkılarını ele almaktadır. Kısa sürelerle de olsa dört kez şeyhülislamlık makamında bulunan Mustafa Sabri Efendi, gelenekçi ve muhafazakâr bir dünya görüşüne sahip önemli bir düşünürdür. Batı dünyasının İslam alemini her yönden kuşatma altına aldığı bir dönemde, deney ve gözlemi, bilimsel bilginin yegane kriteri olarak ele ala

Câmiu'l-icâreteyn Bilim ve Sanat Vakfı'nın fetva mecmuaları neşir atölyesinin dördüncü kitabı olarak okuyucularla buluşuyor. Bu mecmua az sayıda fetva hariç şeyhülislam fetvalarından yapılan bir derleme olup derlemeye son halini, 19. yüzyılın ilk yarısında henüz kadılık yaptığı dönemde Şeyhülislam Meşrebzâde Mehmed Arif Efendi (1275/1858) vermiştir. Mecmuada icâreteyn, mukâtaa ve tapu ile ilgili yürürlükte olan fetvalar yer almaktadır. Bunların birleştikleri ortak nokta üçünün de bir tür icâreteyn yani çif

İbn Haldun'a (ö. 808/1406) ve onun meşhur Mukaddime'sinde kurucusu olduğunu belirttiği umrân ilmine yönelik ilgi, on dokuzuncu yüzyılın sonlarından bu yana giderek artan bir ivmeye sahip. Görece küçük hacimli bu eserinde İbn Haldûn'un insan, tarih, toplum ve siyasete dair derinlikli tahlilleri, onun her daim yeniden okunup yorumlanabilmesine de imkân sağlıyor. Elinizdeki kitabın öncelikli amacı da bu imkânı, umrân ilminin anahtar kavramlarından biri olan asabiyet etrafında fiile çıkarmaktan ibaret. Asabi

Mûsikî ile söz arasında 1 Ersu Pekin Müzik şiirden bağımsızlaşacak mı? Okan Murat Öztürk Makam nazariyatı, nazîre ve cantus firmus: müzikte 'model alarak besteleme'yle ilgili üç yöntem arasındaki muhtelif bağlantılar üzerine Bülent Aksoy Shakespeare'den İncesaza İncesazdan Shakespeare'e Zeynep Yıldız Abbasoğlu Müzisyen ya da râviyân-ı şâirândan olmak: müzik risaleleri ve Âdâb Literatürü bağlamında on birinci-on beşinci yüzyıllarda müzisyenlerin meclis âdâbı üzerine 2 Ali Yıldırım - Serda Türkel

İslam'da Metafizik Düşünce, İslam'da metafizik geleneğinin iki kurucu düşünürü olan Kindî ve Fârâbî'nin metafizik öğretilerini incelemekte, İslam düşünce geleneğinde birlik ve varlık kavramlarının keşfinin izini sürmektedir. Her iki filozofun da ortak vasfı, İslam geleneğinin kadîm dünyanın bilimsel aklıyla irtibatını tesis etmeleri ve kadîm bilimsel akla, İslam'ın oluşturduğu medenî havzada ortaya çıkan yeni sorunlarla hayat vermeleridir. Kindî, Meşşâî felsefeyi benimsemekle bir yandan Yunan felsefesinin b

Osmanlı devletinde şeriat ve kanun alanlarının mahiyeti, bu alanların birbiriyle ilişkisi ve kamu hukuku alanında hangisinin hâkim olduğu meselesi modern Türkiye'nin kuruluşundan bu yana tartışılmaktadır. Bunun başlıca sebebi söz konusu meselenin Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet yapısına ilişkin tercih edilen modele tarihsel destek sağlama potansiyeli taşımasıdır. Birçok araştırmacı klasik Osmanlı kanunlarının şer'i hukukun dışında ve karşısında seküler nitelikli ayrı bir hükümler manzumesi meydana getirdiğin

M. Kasım Zaman, Çağdaş Dünyada Ulema'da çağdaş İslam dünyasında beklenenin aksine daha görünür ve etkin hale gelen ulemanın sosyal ve dinî değişimdeki rolünü ve onların, hızla değişen dünyanın getirdiği tehditler karşısında nasıl bir yol izlediklerini ele alıyor. Bu manada, diğer bölgelerle karşılaştırmalı bir çerçeve içerisinde 1850'lerden bu yana Hint altkıtasında hukuk ve eğitim alanında ortaya çıkan dönüşüm ve değişimlere âlimlerin tepkisini, ilmî, siyasi, sosyal alanlardaki faaliyetlerini ve medreseler

Araştırmalarını, düşünce hareketleri, eğitim müesseselerinin ortaya çıkışı ve kökenleri İslam medeniyetinde olup Batı'ya intikal eden çeşitli uygulamalar, müesseseler ve hareketler üzerine yoğunlaştıran George Makdisi, İslâm ve Batı medeniyetleri arasındaki sürekliliğin ve benzerliğin izlerini sürmüş, bu iki medeniyetin kurumlarını ele alan mukayeseli çalışmalar yapmıştır. Bu durum, Makdisi'nin çalışmalarının özgünlüğünü sağlayan niteliklerden biridir. Özellikle müessese ve belge tarihçiliği alanlarında

Çalışmalarında, Ortaçağ Avrupası'nın iki ana düşünce hareketi olan skolastisizm ve hümanizmin temellerini İslâm'ın klasik çağında arayan ve iki medeniyet arasındaki kültürel alışverişin izlerini süren George Makdisi, Ortaçağ'da Yüksek Öğretimde medrese-üniversite bağlantısını incelerken, daha sonra yazdığı Beşerî Bilimlerde ise İslâm'daki edeb ile Rönesans dönemi hümanizmi arasındaki irtibatı ele alıyor. Her iki hareket de İslâm âleminin doğusunda başlamış, Irak'tan batıya doğru Suriye, Mısır, Kuzey Afrika'

Osmanlı Devleti 16. yüzyılın sonlarında, kudretinin zirvesindeyken bütünlüğünü bozmaya yönelik; dahası, büyük çapta göçlere ve iktisadi durgunluğa sebep olan bir tehditle karşılaşmıştı. Farklı vasıflarda ve ancak birbirlerinin doğurduğu şartlarda zuhur eden tehditler Celali İsyanları olarak adlandırılmış; Osmanlı devlet ve toplumunda oldukça endişe yaratan bu tehlike, Sultan I. Ahmed'in ihtiyar veziriazamı Murad Paşa tarafından bastırılmıştı. Dört yıl veziriazamlık yapan Murad Paşa, isyanları bastırmada gö

11 Eylül 2001 olayları sonrasında birçok Batılı siyaset ve güvenlik uzmanı, tehdit algılamalarına dair hazırladıkları raporlarında, İslam dünyasından gelecek olası terörist tehlikenin kaynağının İran himayesindeki Şii orijinli oluşumlar değil, el-Kaide gibi Vehhabi yapılanmalar olduğunu belirtiyorlardı. ABD'nin Arap dünyasındaki kadim müttefiki Suudi Arabistan Krallığı, Vehhabiliğin anavatanı olarak, bu yeni konjonktürde Amerikalı siyasilerin işaret ettikleri hedeflerden birisi haline geliverdi. İlkönce İra

İnsan aklı herhangi bir varlığı tanımak ve tanımlamak için onun öz varlığı (zât) ile nitelikleri arasında bir ayrım yapar. Daha doğrusu, insan bir şeyi ancak nitelikleri ile birlikte tanıyıp anlayabilir; sıfatsız, niteliksiz bir varlık onun zihninde hiçbir iz bırakmaz ve herhangi bir çağrışım yapmaz. Eğer söz konusu varlık manevî ve aşkın bir varlıksa, hiç şüphesiz durum daha da karmaşık bir hal alır. Kadîm zamandan beri felsefe ve teolojide Tanrı kavramı ve O'nun var olanlarla ilişkisi bağlamında farklı ta

Osmanlı aile hukukunun altı asırlık uygulanma ve gelişim sürecine tahsis edilen kitapta bu hukukun uygulanışı, geçirdiği dönüşümler ve Osmanlı ailesinin şekillenmesine katkıları ortaya konmaya çalışıldı. Osmanlı aile hukuku esas itibariyle İslâm hukukuna dayanmakla ve diğer İslâm ülkelerindeki hukukla önemli aynîlikler ve benzerlikler taşımakla birlikte yine de kendine has bir uygulanış ve gelişim sürecine sahiptir. Bu bakımdan geniş bir coğrafyaya yayılan ve çok farklı mezhebî, etnik ve sosyal yapılara men

İslâm düşünce tarihinin en etkili isimlerinden biri olan ve Hüccetü'l-İslâm unvanıyla tanınan Gazzâlî, ehl-i sünnet kelâmının önemli kaynaklarından olmakla birlikte geçmişte yeterince rağbet görmeyen İtikadda Orta Yol'da itikadî meseleleri aktarıp lehte ve aleyhte ortaya atılan fikirleri naklettikten sonra en doğru görüşün orta yola (iktisâd) bağlı olan ehl-i sünnet tarafından temsil edildiğinin altını çizer ve konuları hem aklî hem de naklî esaslar çerçevesinde izah eder. Bu bakımdan eser, mantık kuralları

İslam Dünyasında Kitabın Tarihi, İslam dünyasında kitabın yeri konusundaki başlıca modern klasiklerden biridir. Matbaanın gelişinden önce kitaplar nasıl çoğaltılıyordu? Taklit ve korsan neşirler karşısında alınan tedbirler nelerdi? Kitapların fiyatını ne belirliyordu? Kitaplar hangi vasıtalarla topluma ulaştırılıyordu? Kitapçılar nasıl işliyordu? vb. sorulara cevap arayan Pedersen, İslam dünyasında kitap üretimiyle alakalı tüm alanları kuşatmaya özel çaba sarf etmiştir. Böylece okuyucu kitapların nasıl teli

Elinizdeki eser, bugün yükseköğretim denilen eğitim safhasının, modern dönem öncesi İslâm dünyasında ve Batıda gelişimi üzerine yapılmış başlıca araştırmalardan biridir. İslâm eğitim düşüncesi ve tarihi alanındaki çalışmalarıyla haklı bir şöhret kazanan George Makdisinin bu eseri, klasik dönemin yükseköğretim anlayışı ve kurumları hakkında önemli tartışmaları gündeme getirmiş ve birçok yeni çalışmayı tetiklemiştir. Medresenin ortaya çıkışını, bu kurumun medrese öncesi ve medrese dışı eğitim kurumlarıyla i