İstanbul´un iaşesi için hangi tüccarın nereden ne kadar hububat alabileceği, buğdayın ya da arpanın nerede öğütülebileceği, hangi fırıncının hangi değirmene bağlı olacağı gibi sorunlar, İstanbulluların sofrasında ekmek eksik olmasın diye Osmanlı devlet bürokrasisi tarafından tüm ayrıntılarıyla saptanmış ve kontrol altına alınmıştır. Bu çalışmada İstanbul´un ihtiyacı olan zahirenin üretim bölgelerinden satın alınmasından değirmencilere dağıtımına ve fırınlarda unlu mamul haline getirilmesine kadar geçen süre

Alanında ilk çalışma olan bu sözlük, Osmanlı yerleşim yerlerinin adlarını altı yüzyıllık tarihi derinliği ve üç kıtaya yayılmış coğrafi genişliği içinde kapsamaktadır. Dilbilim ile tarihin ortak ilgi alanlaından olan yer adları bu çalışmada tarih araştırmacılarına yönelik olarak ele alınmış, adların Arap harfleriyle imlalarının ve doğru okunuşlarının saptanması amaçlanmıştır. Özellikle Osmanlı Devleti´nin tarih sahnesinden çekilmesinden sonra artaya çıkan ulus-devletler döneminde - ki bunlara Türkiye Cumhur

Osmanlı İmparatorluğu´nun Avrupa topraklarında (Makedonya ve Edirne) 19.yüzyılın sonlarında Bulgar bağımsızlık mücadelesine katılmak üzere Slav nüfusu harekete geçirmek için gizli devrim komiteleri kurulur. Fakat Makedonya´nın kendilerine ait olduğunu ileri süren Yunan ve Sırp milliyetçileri Bulgarların bu çabalarına hemen karşı çıkarlar. Her bir hükümet Makedonya´yı kendi topraklarına katmak için yalnızca siyasi açıdan uygun zamanı beklemektedir. Böylece Avrupa barışını tehdit eden bir kriz ortaya çıkar ve

Girit Üniversitesi Akdeniz Araştırmaları Enstitüsü´nün Türkoloji Programı tarafından 10-12 Haziran 1997´de Rethymno´da düzenlenen konferansa sunulan tebliğlerden oluşan bu kitap, Osmanlı İmparatorluğu´nda yaşanan doğal afetleri geniş bir zaman diliminde ele alıyor. İlk bölümde yer alan 14 makale depremler konusuna eğiliyor, daha kısa olan ikinci bölümdeki üç makale ise selleri ve kuraklıkları ele alıyor. Osmanlı belgeleri, Venedik konsolosluk yazışmaları, Memluk ve Bulgar kayıtları, St. Jean Şövalyelerinin

"Melling Kalfa, Sarık örtüsü ne kadar işlendi bakayım. Gergef ile alıp şimdi kendin getiresin. İnci veririm. Şimdi kendin getir sarık örtüsünü. Salı, saat 5." "Efendim bir mermer saksı buldum, pek güzel şeydir gece için. Nişin içinde mum koyu fener gibi ışık verecek. Onun için bu akşam getirdim ki Efendimiz baksın, kulları yarın sabah giderim ki Efendimiz baksın, kulları yarın sabah giderim icabına bakmak için. Efendim bu saksı Padişah Efendime hediye vermek için münasiptir. Bahası 150 kuruş istiyor." İki

İtalyan masonluğu, 1908 öncesinde, özellikle de Balkanlar´daki localarıyla Jön Türk hareketine hatırı sayılır bir lojistik destek sağlamış ve gizlilik olanakları sunmuş, İttihad ve Terakki Cemiyeti de iktidarı ele geçirdikten sonra "Biraderlerini" unutmamıştı. Artık rüştünü ispat ettiğini düşünen Türk masonluğu Maşrık-ı Azam-ı Osmani´de örgütlenirken en büyük desteği yine İtalyan Maşrık-ı Azamı´ndan görmüştü. Ama balayı kısa sürdü ve "evrensel" ilkelere göre hareket etme iddiasındaki Maşrıklar´ın arasına Tr

Ey ilerlemeden yana olanlar, ilerlemeye inananlar,/Elimizde tanık olarak lokomotifin buharın, demirin gücü var/Öyleyse ileri, ilerlemeciliği savunanlar. Pommier´nin bu dizeleri, Endüstri Devrimi´nin en önemli yeniliklerinden biri olan demiryolunun, insanın hayal gücünü nasıl alevlendirdiğini gösteriyor. Gerçekten de 19. yüzyılda, kapitalist dünya ekonomisinin oluşumunda belirleyici rol oynayan faktörlerin başında demiryolu yer alıyordu. Ekonomik gelişme düzeyleri henüz demiryolu yapımını gerektirmeyen ülkel

Yolların güzergâhı en az coğrafya kadar, tarih tarafından da belirlenir. Ve bir yolun tarihi, üzerinde egemenlik kuran devletler kadar, o yolu kullanan insanların tarihi hakkında da çok değerli ipuçları sağlayabilir. Romalıların, Adriyatik´i İstanbul ve Çanakkale boğazlarına bağlamak amacıyla inşa ettiği Via Egnatia´nın yüzyıllar içinden geçip gelen serüveni de, bu anayolun tarihini ayrılmaz bir biçimde Balkanlar´ın tarihine bağlıyor. Antikçağın sonunu belirleyen barbar istilaları sırasında ulaşıma kapanan,

İstanbul´un irili ufaklı hazirelerinde ve mezarlıklarında görüp geçtiğimiz, bazen bir kenara atılmış, bazen dikkatle korunmuş görkemli Osmanlı mezar taşlarının her biri birer tarih hazinesidir. Osmanlı mezarlıkları, 15. yüzyıldan itibaren İstanbul´un toplumsal hayatına, İstanbul sakinlerinin demografik özelliklerine, sanat anlayışına, adetlerine ışık tutan önemli kaynaklardır. Hans-Peter Laqueur, her gün birkaçı daha yitip giden Osmanlı mezarlıkları ve mezar taşlarını, Avrupa´dakilerle de karşılaştırarak ay

Kudüs sancağı Osmanlı İmparatorluğu´nun ne sınırındaydı, ne de merkezine yakındı, yönetimi tehdit eden bir bölge de değildi. Müslümanların gözünde kutsal ve saygındı, ama sonuçta tipik bir Osmanlı sancağıydı. 17. yüzyılda sancakbeyleri, kadılar ve sipahiler Osmanlı yönetimini temsil ediyor, yerel eşraf, ulema, esnaf, zanaatkârlar ve tabii ki kadınlar Kudüs´ün toplumsal hayatında yer alıyorlardı. Aralarındaki nüfuz mücadelesi zaman zaman çatışmalara yol açmış, yerel hanedanlar yükselmiş, ne var ki Osmanlılar

İlhan Tekeli, Türkiyenin ondan en çok yararlanabileceği yaşamının en verimli döneminde Orta Doğu Teknik Üniversitesindeki görevinden emekliye ayrılıyor. Bilimin, felsefenin ve giderek aktifleşen sivil toplumun katkılarının artacığı, Türkiyenin demokratikleşme ve çağdaşlaşma yolunda önemli dönüşümler yaşayacağı önümüzdeki yıllarda İlhan Tekeli gibi bilim insanlarının katkılarına daha fazla gereksinim duyacağız. Yaşamının bir bölümünde İlhan Tekeli ile birilikte çalışan, varolan bizler, İlhan Tekelinin dostl

Muhteşem Süleyman, devraldığı mirasla hem bir Fatih, hem bir Yavuz olmakla kalmaz, Osmanlının hukukunu şeriat, kanunnameler ve yöresel görenekler ışığında hızla sistemleştirerek Kanuni olur. 1540-1541 yılı, Osmanlının hem batıda hem doğuda ele geçirilen her yeni yerle, iyi korunmuş memleketlere bir yenisini eklediği dönemde önemli bir andır Leslie Peirce, Ayntab Mahkemesinin bir yılına ait tutanaklarını ele aldığı araştırmasıyla, dik kafalı ve kendine yeter bir yörenin henüz oluşum sürecindeki Osmanlı hukuk

Elinizdeki kitap, Osmanlı toplumunun Osmanlıca/Türkçe harfli matbaayla 18. yüzyıl gibi görece geç bir tarihte tanışmasının çok yönlü sonuçlarına ve bu yeni teknolojinin Osmanlı kültür tarihine yaptığı katkılara eğiliyor. İbrahim Müteferrika´nın çabalarıyla kurulan Osmanlı matbaasının meydana geliş öyküsüne ve ilk yüzyılda basılan kitapların açıklamalı tanıtımlarına yer veren çalışma, Osmanlı´da kitabın tarihine katkı yapmayı hedefliyor. İki özgün metin temelinde yükselen kitapta, Franz Babinger 18. yüzyıl İ

Kanuni Sultan Süleyman ya da Batı´da bilindiği adıyla Muhteşem Süleyman, Osmanlı ve Doğu Akdeniz dünyaları üzerinde güçlü bir egemenlik kurmuş, çağdaşlarının imgelemlerini etkilemiş bir hükümdardır. Onun zamanında Osmanlı İmparatorluğu´nun toprakları Budapeşte´den Bağdat´a, Cezayir´den Azerbaycan´a, Kırım´dan Yemen´e genişlemiş, Viyana kuşatılmıştır. Süleyman sadece asker-siyasi başarılarıyla değil, sanatın ve ilmin hamisi ve elbette "kanuni" olarak da, yaşadığı çağ üzerinde iz bırakmıştır. Ayrıca, Batı´dak

Ortadoğu kentleri üzerine tarih çalışmalarında, tipik olmama, kendine özgülük veya normal dışılık üzerine vurgu yapılagelmiştir. Bu yargı, söz konusu kentlerin bazı açılardan standartların altında olduğu veya aykırılık sergilediği yönündeki şarkiyatçı kanıdan kaynaklanmaktadır. İnceleme alanı Osmanlı kentleri olan bu kitap, bu kentlerin bir yandan genel anlamda başka kentlerle benzerliklerini, öte yandan da her birine kendi kişiliğini veren özgül tarihsel durumları vurgulayarak, şarkiyatçı varsayımlardan es

Fatih devri sonrası taht kavgasında Cem Sultanın sığındığı Rodostaki St. Jean şövalyelerine Osmanlı tarihi kitaplarında sıkca değinilir; ama Doğu Akdenizde hassas bir dönemde stratejik bir yeri olan bu Hıristiyan gücü derinlemesine inceleyen kaynak yok gibidir. Nicolas Vatin bu hacimli kitapta, efsanevi Rodos şövalyelerinin tarihini efsanelerden arındırmaya ve belgesel bir zemine oturtmaya girişiyor. Üstelik bunu çift taraftan, yani hem Osmanlı, hem de Rodos şövalyelerinin kayıtlarına dayanarak yapıyor. Rod

Osmanlı yüksek zümresinin genel kültür kaynaklarından olan Dürr-i Meknun, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcan Efendi tarafından 15. yüzyılın ortalarına doğru yazılmış bir eserdir. Yaşadığı dönem ve bölge, yazarın, Milattan önceki yüzyılların filozoflarından ve bilginlerinden kendi çağdaşı Müslüman yorumculara kadar hem Batı´nın hem de Doğu´nun kültür birikiminden yararlanarak ilk Osmanlı ansiklopedisi diyebileceğimiz bu eseri ortaya çıkarmasına yardımcı olmuştur. Evrenin oluşumunu "Büyüt Patlama" kuramına çok yakın bir

Tarih Vakfı´nın düzenlediği 1. Uluslararası Tarih Kongresi´nde çeşitli disiplinlerden yerli ve yabancı bilim adamları, Osmanlı´nın kuruluşundan günümüze kadarki tarih kesitinde geniş bir yelpazeyi kapsayan konular üzerinde tartıştılar, görüşlerini sundular. Osmanlı-Türk tarihçiliğinin gündemleri, devlet-ekonomi ilişkileri, kimlik arayışı, milletler ve milliyetçilik, kentleşme, kadın hareketleri, emek tarihi gibi önemli ve renkli temalar etrafında yoğunlaşan tartışmalar ilginç sonuçlar verdi. Bu kitap, Osman

Simontornya (Şimontorna) kalesi yaklaşık yirmi yıl önce özenli bir restorasyonun ardından Macaristan´ın en güzel Rönesans dönemi anıtlarından biri olarak kapılarını ziyaretçilere açtı. Kale, tarih kokan duvarlarının ardında eski dönemlerde oldukça hareketli bir yaşam sürmüştü. Kaderin bir cilvesi sonucu 140 yıl boyunca Osmanlı sancak merkezi olarak idari ve askeri bir nokta işlevi gördü. Osmanlı serhat boyu üzerinde, Palota (Polata) kalesinin karşı cephesinde olması nedeniyle bu dönemde stratejik önemi iyic

Tanzimat döneminin ünlü yazarı Ahmed Midhat Efendi, 1889´da Stockholm´de yapılan Şarkiyatçılar Kongresi´ne Osmanlı delegesi olarak gitmiş, ardından Paris´teki Dünya Sergisi´ni ve Avrupa´nın birçok şehrini ziyaret etmiş, bu seyahatini Avrupa´da Bir Cevelan adlı kitabında anlatmıştı. Kendini bir "müstagrip" olarak tanımlayan Ahmed Midhat Efendi´nin Avrupalı "öteki"ne, özellikle de Avrupa´da tanıştığı Madam Gülnar´a bakarken kullandığı mercekler bize neleri gösteriyordu? Tarihçi Carter V. Findley, kültürün ikt