Rey, sair İran şehirleri gibi Hz. Ömer döneminde Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Emeviler döneminde Kûfe vilâyetine bağlı olarak idare edilen şehir, bu dönemde Hârici isyancıların yoğun olarak sığındıkları bir yer olmuştur. Abbasiler döneminde ise yönetimin baskıcı tutumundan kaçan bir kısım “Ali evladı”, Rey şehrine sığınmış ve burada varlıklarını devam ettirmişlerdir. Yönetime muhalif grupların Rey’de bulunması, şehrin uzun süre siyasî anlamda istikrarsızlık yaşamasına sebep olmuştur. Miladî onuncu

Ülkemizde, İslam felsefesinin klasik dönemiyle ilgili yapılan akademik çalışmalar gerek nicelik gerekse nitelik olarak önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Fakat klasik dönem sonrası İslam felsefesi alanında ortaya konan çabalar ve ürünler hakkında yapılan çalışmalar sınırlıdır. Söz konusu dönem açısından önemli bir yeri olan Mîr Dâmâd ve felsefesi hakkında ülkemizde herhangi bir müstakil çalışma yapılmamıştır. Dünyada ise sadece birkaç tez ile sınırlı sayıda makale, kitap ya da kitap bölümü yazılmıştır. Biz bu

Elinizdeki kitap, İslam düşüncesinin müteahhit döneminin 15 yüzyılda muhakkik kimliği ile öne çıkan düşünürlerinden olan Celâleddin Devvânî’nin Risale fî İsbâti’l-vâcibi’l-kadîme ve Risale fî İsbâti’l vâcibi’l-cedîde adlı risalelerinin içerdiği meselelerin kaynaklan ve günümüz inanç problemlerinin çözümüne ne gibi katkısının olabileceğinin tartışıldığı “Celâleddin Devvânî’nin İsbât-ı Vâcib Yorumunun Günümüz İnanç Problemlerinin Çözümüne Katkısı” başlıklı çalıştayda sunulan çalışmaları bir araya getirmektedi

Furûk-u fıkhiyye, farklı hükümlerin verildiği benzer fıkhî meseleleri araştıran ve fıkhın bir alt disiplini olarak gelişen bir ilim dalıdır. Furûk-u fıkhiyyenin öğrencilere fıkıh melekesi kazandırmak, İslam hukukunda çelişkiler olduğuna yönelik iç ve dış kaynaklı ithamların yersizliğini kanıtlamak dahası şer’i hükümlerdeki incelik ve hikmetleri göstermek gibi birçok faydası vardır. Bunlara ilaveten furûk-u fıkhiyye vasıtasıyla fukahâ, toplumsal hayatta ortaya çıkan yeni hâdiselere çözümler bulurken aslında

Fıkıh usûlü Kitap, Sünnet, icmâ, kıyas, istihsân ve istishâb delillerinden ve bunların hükümlere delalet etme keyfiyetinden bahsettiği gibi nahiv usûlü de bunlara benzer delillerden ve bu delillerin hükümlere delalet etme şeklinden bahsetmektedir. Her iki usûldeki delillerin isimleri birbirlerine benzese de bunların mahiyetleri, şartları, kısımları, delalet ettikleri hükümler ve delil olma keyfiyetleri hususunda benzer ve farklı yönler bulunmaktadır. Fıkıh usûlü ve nahiv usûlü arasındaki ilişkiyi konu edine

Nüzul döneminde sadece Allah’ın kelamı olarak görülen Kuran, hicri ikinci asrın başlarından itibaren halku’l-Kur’ân meselesiyle birlikte ezeli olup olmadığı yönündeki tartışmalara konu olmuştur. Kur’anın yaratılmadığını savunan Ehl-i hadîs ile yaratıldığını savunan Mutezilî gelenek arasındaki iki görüş, kelâm-ı nefsî ve kelâm-ı lafzî formülü ile hicri üçüncü asırda uzlaştırılmıştır. Neticede Kur’an’ın yaratılmışlığı görüşü Mutezilî geleneği, manasının ezeli, lafzının yaratılmış olduğu görüşü de Sünnî gelene

Müftü Ahmet Hulusi Efendi Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde yürütülen İslam Medeniyetinin Temel Değerleri isimli kitap serisinin bu yılki teması Adalet kavramıdır. Uzun erimli olarak devam etmesini planladığımız seride temel amacımız İslam medeniyetine mal olmuş kavramların tekrar gündeme alınması ve konuşulmasıdır. Çünkü düşünmenin de bir fiil hatta salih amel olduğuna dair inancımız bunu gerektirmektedir. Ayrıca belli bir kavram ya da olgu üzerinde düşünmenin söz konusu kavram ya da olgunun hem dah

Dini imgeler, gerçeklik koşullarına insan hayatının uyumunu sağlayan dil, mitoloji, bilim ve sanat gibi bir diğer imgeler bütünüdür. Bu imgeler, insanın içinde yaşamak ve çalışmak zorunda olduğu gerçekliğin bir vizyonunu barındırırlar. Böylece kendilerini gerçeklikle uzlaştırarak, insanlara onun bir resmini verirler. Başarılı bir dinde insan hayatını gerçeğe uydurmada bir başarı ölçütü var olagelmiştir. Zira insanlar, gerçeklikle tatminkâr bir uyumu, din yoluyla gerçekleştirebilirler. Bununla birlikte

O şimdi kitaplarda Bir çizgilik yerde hapis, Hâlâ mı yaşıyor, korunamaz ki, Öldürebilirsiniz. (Behçet Necatigil, Kitaplarda Ölmek) Bazı isimler yüzyıllar geçse bile kitaplarda yaşamaya devam eder. Onları öldürmek imkânsızdır. İslam düşünce ve sanatını etkileyen âlimler ve sanatçılar da böyledir. Bu kitapta yüzyıllara rağmen yaşamaya devam eden ölümsüz isimler bulacaksınız.

Hûd b. Muhakkem el-Hüvvârî Örneği Müslümanların karşılaştıkları sorunların çözümü için başvurdukları ilk kaynak daima Kuran olmuştur. Bu durum, Kuranı anlamada farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına ve tefsirde çeşitliliğe yol açmıştır. Bu tefsir çeşitlerinden biri de mezhebi tefsirlerdir. Erken dönemde ortaya çıkan mezhebi Kur’ân yorumlarından biri Hârici-İbâzî tefsirlerdir. Hâricîliğin İbâzıyye koluna mensup bir müfessir ve İbâzî tefsir geleneğinde mühim bir konuma sahip olan Hûd b. Muhakkem el-Hüvvâ

Manzûm eserler, ait oldukları ilim dallarının konularını toplayıcı ve kısa bir şekilde anlatması, kolay olması ve şiire olan düşkünlük gibi sebeplerden dolayı birçok ilimde karşılaşılabilir eserler olmuştur. Bu türde eser veren âlimlerinden birisi de Ebû Zeyd Abdurrahmân el-Ahdarî’dir (ö. 983/1575-76). Bu tür eserlerin kısa bir şekilde yazılmış olması bazı durumların özellikle Arap olmayanlar tarafından anlaşılmamasına sebep olabilmektedir. Buna binaen de bu tür eserler üzerine diğer eserlere nispeten

Safiyyüddîn Ahmed el-Kuşâşî, X./XVI. asrın sonlarıyla XI./XVII. asırda yaşamış ve çok yönlü bir kişiliği olan, sûfî çevrelerce adından söz ettiren, yetmişe yakın telifatı bulunan, kendi tarikatının kurucusu ve birçok tali tarikatın kurulmasına vesile olmuş önemli bir sûfî- âlimdir. Kuşâşî bu yönleriyle tasavvuf tarihine iz bırakmış önemli bir şahsiyettir. Bu eserde, yazdığı eserleri, tasavvufî anlayışı, yetiştirdiği talebe ve halifeleriyle adından söz ettirmiş Kuşâşî’nin hayatı, eserleri ve tasavvufi g

Hicri beşinci asra kadar herhangi bir sayı ile sınırlanmaksızın ve infirâd usûlü ile okunan kıraatler bu asırdan itibaren kıraat-i seb‘a esas alınarak ve indirâc usûlü ile okunmaya devam etmiştir. Hicri dokuzuncu asrın başlarına kadar bu şekilde devam eden kıraat eğitimi İbnü’l-Cezerî’nin (ö. 833/1429) en-Neşr’i kaleme almasıyla birlikte yaygın olarak kıraat-i aşere üzerinden sürdürülmüştür. Gerek en-Neşr’in içerdiği kıraat, rivayet ve tariklerin fazlalığı gerekse indirâc usûlünün getirmiş olduğu zorlu

Peygamberlere iman, İslâm dininin iman esaslarından biridir. Allah Teâlâ, gönderdiği peygamberlere değer atfetmiş, onları bir takım unvan, sıfat ve isimlerle vasıflandırmıştır. Biz Müslümanlar, peygamberler arasında bir ayrım yapmaksızın tamamına iman ederiz. Bu husus gayr-i müslimlerde farklılık göstermektedir. Onlar, Yüce Allah’ın Kur'ân-ı Kerîm’de bildirdiği gibi peygamberlerin bir kısmına inanır, bir kısmına inanmazlar. Dolayısıyla böylesine önemli bir meselede araştırma yapmak ve peygamberleri kendiler

“Gelimli gidimli dünya / Âhir ucu ölümlü dünya” der Dede Korkut bir şiirinde. Dünyayı bu kadar anlamlı kılan, tamamen irademiz dışında ona gelmemiz ve yine bilmediğimiz bir anda ve şekilde onu terk etmemizdir belki de... Fakat şurası bir gerçektir ki irademiz dışında dâhil olduğumuz bu serüvenin asıl gizemi, onun âhir ucunda yani ölüm ve sonrasında saklıdır. Biz de bu çalışmamızda ruhlar âleminden başlayıp sonsuzluğa uzanan canlılık serüveninin gizemini Kur’an ayetlerinin izin verdiği ölçüde aralamayı hedef

Harezm’in büyük bir kasabası olan Zemahşer’de bir Türk ailenin evladı olarak dünyaya gelen Zemahşerî, gerek İslâmî ilimlerde gerekse Arap dili ve edebiyatı alanlarında, etkileri günümüze kadar devam eden ve bazı konularda henüz aşılamamış türden devasa eserler kaleme almış, itikadî, fıkhî, nahvî ve edebî disiplinlerdeki görüşleriyle çağma damgasını vurmuş, hem kendi döneminde hem de sonraki dönemlerde ilim erbabının yolunu aydınlatmış, özellikle de şiirlerini topladığı divanıyla şiir ve belagatte temeyyüz e

Abdurrahman Bedevî (ö. 2002) varoluşçu felsefe anlayışıyla İslâm dünyasında dikkatleri üzerine çeken önemli bir düşünürdür. O, felsefi yönü ve yaklaşımları kadar bir muhakkik, mütercim, şair ve edip olarak da ön plana çıkmıştır. Bu çerçeve içerisinde Bedevî’nin ortaya koyduğu çalışmaları göz önüne alındığında, İslâm dünyasındaki yerini ve İslâm düşüncesine kazandırdıklarını ortaya çıkarmak bir gereklilik olmuştur. Bu amaca yönelik olarak hazırlanan bu çalışmada, Abdurrahman Bedevî’nin hayatı, eserleri, ilmi

Kur’ân-ı Kerîm’in ve onun beyânı mahiyetindeki hadis/sünnetin sonraki nesillere taşınmasında köprü vazifesi gören sahâbenin İslâmî ilimlerdeki yeri çok önemlidir. İslam’ı doğru anlamak için Hz. Peygamberi, onu doğru anlamak için de sahâbeyi doğru anlamak gerekir. Hz. Peygamber’in dikkatli birer takipçisi olan sahâbe onun söz, fiil, takrîr ve vasıflarının öğrenilip nakledilmesinde çok mühim vazifeler icra etmiştir. Bu mümtaz sahâbîlerden biri de Medine dönemi boyunca Rasûlullah’ın yanından ayrılmayarak vahiy

Allah-İnsan İletişimine Müslüman Geleneğin Yaklaşımı Vahiy, Kur’an-ı Kerim’de, Allah’ın kulları ile kurmuş olduğu ilişkinin adıdır. Bu yönüyle Allah’ın, tarihin belli dönemlerinde yeryüzündeki beşerî ilerleyişe doğrudan yaptığı bir müdahale olarak bilinmektedir. Allah’ın mesaj içeren vahyi, Allah ile elçileri arasında, mahiyetini ancak Allah’ın ve kısmen de elçilerin bilebileceği bir iletişim vasıtası olarak açıklanabilir. Bu eserde, Allah’ın insan ile bir iletişim biçimi olan vahiy konusunu Kur’an-ı

İlk Üç Halife Bağlamında Kur’ân-ı Kerîm vahiy yoluyla 23 yıl zarfında Hz. Peygamber’e indirilen, tevatüren nakledilen okunmasıyla ibadet edilen mu'ciz bir kitaptır. Hz. Peygamber döneminde yaşanmış olaylarla ilgili inen Kur’an âyetleri o dönemi daha sağlıklı bir şekilde anlamamıza ışık tutmaktadır. İslâm'a giren halkların bu gerçeği göz ardı edip kendi birikimlerine dayanarak Kur’ân-ı Kerîm âyetlerini tefsir etmeye ve sahip oldukları inançları Kur’ân üzerinden temellendirmeye çalışması onun asıl anlatmak is